GMH/ÍNDICE A-Z

275
1005/ 02 / 13

Preito entre o diácono Aloito e o mosteiro de Palaciolo, encabezado por Pelaio Rodericiz, pola tenza do mosteiro de santa María de Ribeira. No documento cóntase a historia deste cenobio dende a súa fundación por Afonso e Gutina, a súa sucesión na súa filla Zacaria, e, finalmente, a súa incautación por dona Guntrode quen o desposúe de gran parte dos seus bens e o entrégallo ó mosteiro de Pazó.

TC, fols. 106r.-107r.

In nomine Dei patris excelsi adque regis eterni et altissimi redemptoris filii eius domini nostri Ihesu Christi, et de patre filioque procedens sancti Spiritus extants in Trinitate et sine inicio adque sine finem trinus permanens in unitate, nec anterior pater nec posterior filius nec separatim concedum est Sanctus Spiritu scilicet est unus Deus per sanctam adque incomprehensibilem una Trinitas et non tres, et veraciter unus Deus et non solus quem sic adorant venantur et colit sancta catolica eclesia. Et sub nomine ipsius sancte et individue Trinitatis ecclesia edificata dignoscitur sancte Marie semper virginis et sanctorum apostolorum Petri et Pauli et sancti Pelagii ceterisque martiribus adque virginibus quorum monasterium esse videtur in villa quos vocitant Riparia, subtus monte et eremita quos dicent sanctum Georgium, inter villa Guntimiri et Ganati territorio Limie, quos edificavit domno Adefonsus prolix Romarigiz et Gutina, et composuit ibidem omnia ornamenta eclesia, ut morisen libros, vela, ministeria, capsas, cruces et coronas argenteas, etiam et metallorum, signos et campanas, et alium ganatum pro stipendia fratrum et sororum, peregrinorum et ospitum, stramenta, tegumenta, argentum, palleum quod ad stipendium omnium sunt necessaria. Et habuit ipsa villa iam supramemorata Riparia de genetrice sue domne Adosinde ubi ipsum monasterium fundatum est. Ipse domnus Adefonsus et domne Gutine postquam ipsum monasterium edificaverunt et composuerunt in eum omnia bona sicut superius resonat, fecerunt testamentum de hereditates et de ipsum ganatum vel ornamenta eclesia, iumenta et reptilia ad ipsum locum sancte Marie et ad servis Dei vel ancillas Dei Christi, etiam filii, nepti vel propinquis suis qui ibidem in vita sancta perseveraverint et normam sanctam et regulari vitam duxerit. Et elegit ipse domnus Adefonsus in ipso testamento ut qui plus de propinquis suis extrenuus in servicio Dei fuisset, et ipse eum possidisset et alius de propinquis suis sub regimine illius vitam monasticam deduxisset. Post non multum temporibus et venit ei obitum ad ipse supramemoratum domnus Adefonsus et reliquit ipso monasterio in iuri coniuge seu domne Gutine et possidebit eum dum vita vixerit. Ipsa vero domna Gutina / obdormuit in somno pacis et in ipso monasterio corpus eius tumulatus est. In ipso monasterio nutriti fuit filia eius nomine Zagaria, et ad obitum genitorum sui relinquerunt eum in suo iure, et omnium ganatum quantum ibidem adquirere vel adpligare potuerunt. Ipsa vero filia sua Zagaria post obitum parentes sui surrexerunt de gens sua qui ei maledixiose querebant et ipso monasterio obiurgare cupiebant. Perrexit ad domna Gunterode qui fortiore erat et posuit se in suas manus ad honorificandum et defendendum de omnisques partes, et dedit ipsa domna Gunterode ad eam villa Nugariola pro temporale stipendium ad usum fructuarium. Post multum igitur temporis spatia ipsa Zacaria suo monasterio regente, et in vita sancta perseverante ibidem et omnia iuri suo pos\s\idente sine alia calumnia nec disturbatura de nullaque parte abente advenit ei itinere perrexit ad alio suo monasterio ad territorio Lemabus quos nuncupant Sancto Pelagio statimque non multis diebus clausit illuc extremum vite sue. Ipsa domna Gonterode ut audivit de obitum eius perrexit cum fratribus et sororibus suis ad ipsum monasterium sancta Marie non adeficandum sed ad dextruendum eum, et fregit illo temsauro et adrapinaverunt inde omnia ornamenta eclesie tam argentea quam sirica, et omnia volumina librorum et sic fregit illa reposte et derapinaverunt homnia quantum in ea inveniri potuerunt, argentum, palleum, cercus et aquamaniles, vel omnia mobile quantum intus et foris potuerunt invenire sic in noticias resonat, et paraverunt ipso monasterio iuri suo et eiecerunt inde foras, qui ibidem in servicio Dei persistebant usque ipsum locum sanctum positus fuit in rugina et desolatione de suo iure et stetit non modicum tempus devastatum usque in tempore serenissimus principis domni Adefonsi. Et dux Menindus Gunsalviz de stirpe ipsius domni Adefonsi surrexi nepti sui Aloiti diaconi, prolix Ordini, dum vidit domus Domini districtum et propria hereditas sua ad extraneis possidendum compuncti dolore, congregabit omnia yenis sua et fecerunt querimonia in conspectu principis iam supramemorati domni Adefonsi. Et ordinaverunt de palatio sagione nomine Erus Sarraceni qui prehendisset ipse monasterio in manibus suis et duxisset ad concilio regis Pelagius prolis Ruderigiz, et Ilduara abbatissa et fratribus monasterio Palatiolo in cuius iure ipso monasterio invenerunt destructum; ita et factum est. Dum perducti fuerunt in aula regis et dux eius Menindus Gundisalviz in Villa Plana ordinaverunt iudices constituti discernissent inter eos veritas, sicut lex gotica docet. Fuerunt ipisi iudices prenominati Fredenando Sandiz, Froila Eroptiz, Pelagius Arualdiz, vel dederunt inter eos libris et ordinaverunt ipsius iudicis ad ipsi Aloiti diaconi et heredibus suis, ut dedissent de ipsa gens sua testimonias idoneas decem et confirmassent super ipse Pelagius Ruderiquiz et Ilduara abbatissa et fratribus monasterii Palatiolo qui obtinebant villas et ganatum de ipsa domna Gonterode, quomodo steterit ipso monasterio Riparia ingenuo et suo ganato, et fuerit ipsa domna Gunterode sicut superius resonat et adrapinabit illo et distruit, et post iuramentum factum adimplerent Pelagio Ruderiquiz et fratribus suis ad ipsi Aloiti diaconi et heredibus suis, ipso monasterio [ ] hominem ganatum quantum in noticia resonat de rapina et ad ara altaris sancte Marie solidos Cm. Et dum adunati fuerunt de amborumque partes in sancto Cipriano de Monte Calvo pro iuramento per manum sagionis Ero Sarrazniz, dun unum ipse Pelagius Ruderigiz (...)1 abbatissa et fratribus monasterii Palatiolo quod talia actio eis evenisset, viderunt se in nimia tribulatione et angustia positis quia non abebant quod adponerent pro ipso monasterio in concilio ille comites, Oveco Vimarani, Pepi Revelliz rogatores et ipsos iudices iam supramemoratos, et ipse sagione Erus Sarraciniz et homnium filiorum bonos // qui in ipso concilio erant rogantes et dicentes ad eos ut accepisent ipse Aloitus diaconus et heredibus suis, suo monasterio et sua\s\ hereditates sic veritas docet et lex gotica ordinavit, et saccarunt illos de iuramentum, et dimiserunt suo monasterio ingenuo vel adsignaverunt illo per manum sagionis Erus Sarraciniz ad ipsi Aloiti diaconi et heredibus suis. Proinde ego Pelagius prolis Roderici et soror Ilduara, Andreas confessus et omnis congregatio fratrum monasterio Palatiolo tibi Aloiti diaconi et eredibus tuisfacimus vobis pactum per manum sagionis Erus Sarraciniz ut si amplius deinceps amodo non vos calumniemus nec supposita aliqua faciamus non per nos non per qualibe forma humana pro ipso monasterio quod vobis adsignamus, nec nos nec successores nostri qui talia ausus fuerit comittere duplet vobis ipso monasterio et pariat vobis ipso ganato, et post parte regis binas libras auri talenta, vel qui illa terra imperaverit, et illo quos in vestras noticias tenetis quos inde eiecerunt per rapina, et lex gotica docet solidos Cm.

Pelagius prolis Ruderici, Illduara confessa, Andreas confesor et omnis congregatio monasterii Palatiolo manus nostras (signum). Ob hoc ergo hac proinde ego Adefonsus rex, Deo auxiliante et Christo meo ordinante sedentem in kadera regum, parentum et avorum meorum omnia suprascripta et sub ausilio divino omnia per ordinationem meam ad iudices mei iudicata atque ut decebat fideliter exarata et decenter confirmata sicut veritas et lex gotica cogenite inrevocabiliter confirmo, et ut confirmata semper maneat cum omni fidelium katolicorum concilium regni nostri perhenniter adque stabiliter permanere decernimus.

Facta agnicio vel confirmatio regis ipsus Idus Februaris. Era quaterdena et IIIª post Milesima.

Adefonsus rex cfr.; Ermegildus dux prolis Gunsalviz cfr.; Ranimirus prolix Ermegildi armiger regis cfr.;

(1ª columna:)Sub Christi potentia Pelagius Iriense sedis episcopus cfr.- Sub divino auxilio Armertarius Dumiense sedis episcopus cfr.- Nunus Vermudiz cfr.- Pelagius Tructesindiz cfr.- Alvaro Vecez cfr.- Re\ve\lio Materniz cfr.- Revelio Pepiz cfr.- Velasco Gunsalviz cfr.- Menindo Alvariz cfr.- Gudesteo Alvariz cfr.- Teron Froilaz cfr.- Gudesteo Pelagiz cfr.

(2ª columna:)Manilani abba cfr.- magister Stela cfr.- Martino Destrigiz cfr.- Gulfario Attiz cfr.- Gundesindo Deiserviz ts.- Menindo Aniaz ts.- Egila Mescitiz ts.- Roderigo ts.- item Ruderigo Romaniz ts.- Adefonso ts.- Miron ts.

Egilani presbiter notuit.

1 +- 7

Materias

abade; abadesa; auto xudicial; avinza; bispo; campá; concilio; conde; confirmación; construción; crego; cruz; diácono; doazón; duque; embargo; ermida; escudeiro; esposa; esposo; familia; fidalgo; filla; Foro Xuzgo; fundación; gando; igrexa; lámpada; lei; libro; mandamento; mestre; montes; monxa; monxe; mosteiro; muller; nai; nomeamento; ornamentos; ouro; pai; pena; prata; preito; presbítero; regra; rei; roubo; saión; sentenza; sepultura; soldo; violencia; xuíz; xurisdición

Persoas

Afonso; Afonso Romaríquez; Afonso V, rei de Galicia e León; Afonso, rei de Galicia e León; Álvaro Vez; Alvito Ordóñez, diácono; André Rodríguez, monxe; Armentario, bispo de Dumio; Dona Acenda; Dona Gontrode; Eldara Rodríguez; Ermexildo González, conde; Ero Sarracénez; Éxila Mescitez; Éxila, presbítero; Fernando Sandónez; Froila Erótez; Godesteo Álvarez; Godesteo Páez; Godiña; Gulfario Étez; Gundesindo Deisérvez; Mánila, abade de Celanova; Martiño Desteríquez; Men Álvarez; Men Anaia; Men González, duque; mestre Estela; Miro; Nuno Vermúdez; Oveco Guimaránez; Paio Aruáldez; Paio Díaz, bispo de Iria; Paio Rodríguez; Paio Troitosíndez; Pepe Revéllez; Ramiro Ermexíldez, cabaleiro; Revello Matérnez; Revello Pépez; Roi; Roi Román; Terón Fróilaz; Vasco González; Zacarías

Outros

Asturias, reino; Dumio, bispado; Galicia, reino; Iria, bispado; León, reino; San Martiño de Pazó, mosteiro; San Salvador de Celanova, mosteiro; Santa María de Ribeira, mosteiro; Santiago de Compostela, arcebispado; Terra de Lemos; Terra de Limia

Lugares

Ganade; Guntimil; Iria, bispado; Lemos, terra; Limia, territorio; Monte Calvo, Sancto Cipriano; Mosteiro de Ribeira, Santa María; Nugariola; Palaciolo; Sancto Georgio, castro; Sancto Pelagio, mosterio; Sanctum Georgium, ermida; Villa Plana