GMH/ÍNDICE A-Z

459
1391, decembro, 4
pan style="font-weight: bold; ">foropan>

O cabido afóralle a perpetuidade a Lopo Rodríguez de Ourantes, escudeiro, as herdades e pazo do couto de Xubín por quinta de viño e dous capóns ou 5 mrs.

Previamente, e tras proceso testifical, foran recibidas dos anteriores foreiros, Estevo de Dacón e Sueiro de Xubín polas damnificacións producidas.

ACOu, pan style="font-style: italic;">Escrituraspan> IV, 22

Anno do naçemento do noso señor Ihesu Cristo de mill e treçentos e noventa e un annos, quatro dias do mes de dezenbro. Sabean todos que en presença de min Estevoo Peres raçoeiro e chançeler da çidade d’Oureense e das testimoyas adeante escriptas, seendo o cabiidoo da dita igleia d’Oureense en seu cabiidoo enna caustra nova de San Martiño por canpaa tanjuda segundo que am de ussu de se juntar a fazer seu cabiidoo e presente y Lopo Rodrigues de Ourantes escudeiro tenente por lo dito cabiidoo o couto de Jovim, enton o dito Lopo Rodrigues presentou por min dito notario e feso leer hun testimoyo escripto em papel feito por maao de Afonso Peres notario del rey em terra de San Juan e de Novoa e do Ribeiro d’Avia e em toda a meirindade d’Orzellom e signado de seu signo segundo que porlo dito testimoyo paresçia, do qual testimoyo o thenor he este que se sige:

Anno do naçemento de noso señor Ihesu Cristo de mill e trezentos e oytenta e nove annos, sesta feyra, viinte dias do mes de janeiro, sabean todos commo en presença de min Afonso Peres notario publico del rey em terra de Sahoane e de Novoa e do Ribeiro da Avia e en toda a meirindade d’Orzellon e das testimoyas adeante escriptas en este dito dia seendo enno lugar de Lopo Rodrigues de Ourantes a que dizen o Viso que he couto de Jovim o dito Lopo Rodrigues procurador do cabiidoo da igleia d’Oureense segundo que paresçia por huna carta escripta en purgameo de coiro feita e afirmada do nomme e signal do chantre da igleia d’Oureense que he notario do cabiidoo segundo que por ela paresçia, a qual carta eu Afonso Peres notario sobre dito vi e lii. Et logo en este dito dia e ora e enno dito lugar do Viso o dito Lopo Rodrigues en presença de min dito notario presentou y a dita procuraçon et asi commo procurador que he do dito cabiidoo pedeu e frontou a min dito notario porlo poder que a min era dado de Roy Fernandes juiz em terra de San Juan e do Ribeiro da Avia por Rodrigo Ares de Varra juiz das ditas terras que sacase pesquisa enno dito couto en razon de huuns erdamentos que foron e ficaron de Sueiro de Jovin e de Costança Gonçalves moradeira que foy en Ervededo e de Estevan Yanes de Dacom, os quaes ditos herdamentos diso que eran perdudos e danificados por mingoa de lavores e de boons paramentos e por esta rason diso que reçebera e reçebia estes ditos erdamentos e huun paaço que está enno dito couto que foy do dito Sueiro de Juvim, et tanben diso que reçebia e reçebeu os erdamentos e casas da dita Costança Gonçalves et as do dito Estevoon de Dacon, et frontou logo a min o dito notario porlo poder que a min era dado do dito juiz que sacase pesquisa ben e verdadeiramente en razon dos ditos danificamentos dos ditos erdamentos e casas dos sobre ditos et presentou logo y omeens moradores enno dito couto para fazer a dita pesquisa, estes que se adeante sigen et presentados pedeu a min dito notario que os ajuramentase sobre santos avangeos et que ben e verdadeiramente sacase os ditos delas que disesen a verdade do que souvesen que moyos ou quantos eran os que perderan e perdiam dos annos pasados de cada un anno por mingoa dos labores que non ouveran nen avian, os que son estes: Iten Françisco Yanes clerigo de Reçamonde e Juan Peres e Estevoon de Lagarellos e Domingo Martines, et presentadas eu o dito notario a pedimento do dito Lopo Rodrigues ajuramenteos sobre santos avangeos e eles fezeron o dito juramento e prometeron a deus e aos santos avangeos que todos tangeron con suas maaos que ben e verdadeiramente disesen a verdade daquelo por que fosen preguntados. Iten primeira testimuya Françisco Eanes clerigo morador enno dito couto juramentado sobre santos avangeos e preguntado se sabe quantos moyos de viño podian render en cada un anno as herdades que foron e ficaron de Sueiro de Jovim andando elas ben labradas de todos seus labores, diso porlo dito juramento que fezo que podiam ben render en cada un anno ontre o labrador e señor sesenta moyos. Iten preguntado porlos herdamentos de Estevoon de Dacon quantos moyos podiam render en cada huun anno ontre o señor e o labrador andando ben labradas de todos seus labores diso porlo dito juramento que feso que bem podian render doze moyos ou mais. Iten preguntado por los herdamentos que foron de Costança Gonçalves se andasen ben labrados de todos seus labores, que podian render en cada un anno ontre o señor e o labrador, diso porlo juramento que fezo que podiam ben render en cada un anno doze moyos et mais e viinte fanegas de pan, preguntado por que sabia todo esto, diso que outras herdades parellas destas que estam labradas a par destas que rendian moyto mays. Iten Juan Peres segunda testimuya jurada sobre santos avangeos e preguntado por las cousas sobre ditas e por cada huna delas, diso porlo juramento que feso que os ditos herdamentos do dito Sueiro de Juvim que poderian ben render en cada un anno ontre o senorio e labrador ata setenta moyos de viño et os herdamentos de Costança Gonçalves viinte moyos et os herdamentos de Estevo Daçon diso que poderian ben render en cada un anno quinze moyos. Iten Domingo Martines terçeira testimoya jurada sobre santos avangeos e preguntado por las cousas sobre ditas e por cada huna delas diso porlo dito juramento que os erdamentos da dita Costança Gonçalves que poderian ben render en cada un anno viinte moyos de viño et viinte fanegas de pam. Iten diso que podian ben render en cada un anno os herdamentos de Sueiro de Jovim setenta moyos ou mais. Iten diso que podian ben render en cada un anno os herdamentos de Estevoon de Dacon quinse moyos de viño. Iten Estevoo de Lagarellos quarta testimoya jurada sobre santos avangeos e preguntado por las cousas sobre ditas e por cada huna delas, diso porlo dito juramento que feso que as herdades do dito Sueiro de Juvin que el tiña enno couto que pasarian de setenta moyos andando labradas commo devian, preguntado por los herdamentos de Costança Gonçalves diso porlo juramento que feso que poderian ben render en cada un anno viinte moyos de viño, e pan non sabia quanto. Iten preguntado por los herdamentos de Estevoon de Dacon diso porlo dito juramento que fezo que podian ben render en cada huun anno quinse moyos andando ben labrados, preguntados todos por que sabian todo esto diseron que o sabian, viram por verdade que era todo asi. Et logo o dito Lopo Rodrigues asignoulles termino de nove dias que o dereito manda que lles amostrasen os prasos se os avian das ditas herdades, que el prestes era dellos agardar e conprir en todo segundo que o juiz da terra manda ou alcalde ou vigario por hu quer que seu dereito fose mandaria, et non amostrando eles os ditos prasos dentro enno dito termino que el que reçebia e reçebeu os ditos erdamentos e paaços e casas por las novidades de agora e do tenpo pasado para o dito cabiidoo. Et de todo esto en commo pasou e do reçebemento que feso, pedeu a min dito notario huun testimoyo ou mais se lle conprisen para garda de seu dereito e do dito cabiidoo cujo procurador he. Et eu de meu ofiçio deille este, que foy feito enno couto de Jovim, era e mes e dia sobre ditos. Testimoyas a que esto foron presentes Pero de Villamoiren e Juan Garçia de Santo Andre e Gonçalvo Fernandes e Rodrigo Afonso de Paaços e outros.

Et eu Afonso Peres notario publico del rey ennas sobre ditas terras a esto que dito he con as ditas testimoyas presente foy e por mandado do dito Roy Fernandes juiz escripvi e aqui meu nomme e signal aqui fiz en testimoyo de verdade que tal he.

O qual testimoyo presentado e leudo o dito Lopo Rodrigues pedeu aos homes boons do dito cabiidoo que poys que el en seu nomme e commo seu procurador avia reçebidas as ditas herdades segundo sobre dito he, que as ouvesen por reçebidas e todo o que enno dito testimoyo he contiudo, et enton o dito cabiidoo juntado segundo sobre dito he con consentimento de Juan Afonso de Castro vigario ennos contratos do cabidoo por don Pero Gonçalves de Orosco dean da dita igleia de Ourense que era presente diseron todos que avian as ditas herdades e casas sobre ditas que o dito Lopo Rodrigues avia reçebidas por eles segundo que sobre dito he que as avian por reçebidas para sua mesa e protestavan de llas demandar aos teendores que delas foran ata aqui as maas paranças e as novidades que delas poderan aver andando elas labradas e reparadas commo conpria por todos los outros seus beens e de cada huuns deles, et de mais que protestavan de aver e cobrar porlos beens dos sobre ditos os defalcos que se ennas ditas herdades fesesen et do foro que fesesen que mingoase de commo estava antes.

Et logo en esta ora e porlas testimoyas de juso escriptas o dito cabiidoo con consintimento do dito Juan Afonso de Castro vigario sobre dito aforaron as ditas herdades e casas e viñas segundo que eran reçebidas ao dito Lopo Rodrigues e sua moller en esta maneira que se sige: Sabean quantos esta carta viren commo nos o cabiidoo da igleia d’Ourense seendo juntados en noso cabiidoo enna caustra nova de San Martiño segundo que avemos de usu e de custume de nos ajuntar a fazer noso cabiidoo, con consintimento de Juan Afonso de Castro coengo da dita igleia, vigario ennos contrautos do cabiidoo por don Pero Gonçavles de Horosco dean da dita igleia d’Ourense que he presente e outorgante, damos e outorgamos a foro para por senpre a vos Lopo Rodrigues d’Ourantes escudeiro que soodes presente e a vosa moller Sancha Gonçalves que non he presente para vos e para todas vosas vozes, convem a saber que vos aforamos todas las herdades de pan e viño que tiiña Costança Gonçalves moradeira que foy en Ervededo enno noso couto de Juvim et tan ben todas outras herdades de pan et de viño que Estevoon de Dacon avia enno couto de Jovim, et tan ben vos aforamos con esto que sobre dito he todas las erdades de pan e de viño que enno dito couto avia Sueiro de Juvim, as quaes non aviamos reçebidas por los grandes danificamentos que en elas foron feitas segundo sobre dito he. Iten vos aforamos mais con esto que sobre dito he o noso paaço tellado que nos teemos enno dito couto de Juvim, o qual tevo o dito Sueiro. Aforamos as ditas herdades e paaço commo sobre dito he con entradas e seydas e con todos seus dereitos e perteensças por tal pleito e condiçon que vos reparedes o dito paaço de pedra e madeira e tella e de todo o que lle feser mester en tal maneira que non desfalesca por mingoa de boon paramento et que chantedes e ontrechantedes de viña en estes doze annos primeiros que veen todas as erdades que os sobre ditos Estevoon de Dacon e Sueiro de Juvim tinan e teveran enno dito couto, et que foron en outro tenpo viñas e as herdades que foron senpre de pam que as labredes de pan. Aforamos vos as ditas herdades de pan e de viño e paaço por tal pleito e condiçon que vos labredes as ditas viñas e herdades e paredes bem o dito paaço vos e vosas vozes en tal maneira commo non desfalescan por mingoa de labor e de boon paramento e dedes ende a nos en cada un anno ou ao que por nos tever o dito couto de Jovim a quinta parte de todo o viño que deus der ennas ditas viñas, o qual viño nos daredes enno lagar e o pan que deus der ennas ditas herdades enna aira, o qual colleredes por nos ou por noso homen ou do que por nos tever a dita renda, o qual avedes de proveer de comer e de beber convenibelmente en mentre collerdes vosa novidade et darnos edes por dereitura por lo dito paaço e por algunas arvores se enna dita erdade esteveren huun par de boons capoons ou çinqo mrs. de dineiros brancos por eles ou a estimaçon deles enna moeda que correr. Et do al que ajades as ditas herdades e paaço de desimo a deus libres e quites de todo outro enbargo e encargo algun. Et he posto que se vos ou vosas vozes quiserdes vender, deitar ou supenorar en algun tenpo esto que sobre dito he que vos asi aforamos que primeiramente frontedes con elo a nos o dito cabidoo et no lo dedes por lo justo preço que vos outro por elo der et non o querendo nos por ese preço reçeber enton o vendede, deitade ou supenorade aa tal pesoa que non seja dona nen cavaleiro nen escudeiro poderoso, mais que seja omme ou moller sinples que labre e pare ben e cunpra e agarde todas las cousas e condiçoens que en esta carta son contiudas e cada huna delas. Outrosi he posto que se contenda recleçer ontre nos o dito cabiidoo e vos o dito Lopo Rodrigues e vosa moller e vosas vozes e erdeiros sobre rason das sobre ditas herdades e viñas e paaço ou sobre alguna delas ou parte delas que se termine a dita contenda por dous omes boons de nos o dito cabidoo tomados a praser das partes toda outra apelaçon remota. Aynda he posto que por esto que vos aforamos segundo sobre dito he non posades fazer manda nen universario a outra igleia nen a moesteiro nen santuario algun sacado a nos o dito cabiidoo, nen por parte delo que por elo dereito manda que se venda. Outrosi he posto que vos nen vosos erdeiros nen vozes non sejades engratos nen desconusidos contra nos o dito cabiidoo nen contra alguuns de nos outros del. Outrosi he posto que se contenda recreçer ontre vos o dito Lopo Rodrigues e os erdeiros do dito Sueiro de Juvim e de Costança Gonçalves e de Estevoon de Dacon que vos o dito Lopo Rodrigues defendades por vos mesmo a dita contenda. Outrosi he posto que se non chantardes as ditas viñas que vos aforamos segundo sobre dito he ennos ditos doze annos e as non ontrechantardes, que este foro seja nihuun et fiquen a nos o dito cabiidoo as ditas herdades e viñas e paaço. Et nos o dito cabiidoo obligamos os beens da nosa mesa para anparar \+/ a vos o dito Lopo Rodrigues e a vosa moller e vosos erdeiros a dereito con esto que vos aforamos segundo sobre dito he agardantes as condiçoens que sobre ditas son. Et eu o dito Lopo Rodrigues que soon presente por min e por la dita miña moller que non he presente et por todas nosas vozes e erdeiros asi reçebo de vos o dito cabiidoo as ditas herdades e viñas e paaço aforadas porla maneira e condiçoens que sobre ditas som et obrigo todos meus beens mobeles e rayzes gaañados e por gaañar para labrar e parar ben as ditas herdades e chantar e ontrechantar as ditas viñas e parar e reparar ben o dito paaço et pagar o dito viño e pan e capoeens et conprir e agardar todas las cousas e condiçoens que en esta carta son conteudas e escriptas e cada huna delas. Et he posto penna ontre as ditas partes que qual quer que contra esto pasar e o non conprir e agardar que peite aa parte que o conprir e agardar quiser por penna çen mrs. et a dita penna pagada ou non esta carta e todo o en ela conteudo fique firme e valla para senpre. Et desto en commo pasou as ditas partes rogaron e pediron a min Estevo Peres raçoeiro, notario e chançeller da dita igleia e çidade d’Ourense que fesese ende duas cartas anbas en un tenor e dese a cada huna das partes a sua. Feita foy e outorgada esta carta enno dito cabidoo, anno e dia e mes sobre ditos. Testemoyas que presentes foron Gil Rodrigues meestre escola e Martin Gestosa, Ares Lourenço, Gonçalvo Martines coengos d’Oureense et outros.

+ e defender.

Et eu Estevon Peres raçoeiro enna igleia d’Ourense publico notario et chançeller da dita igleia e çibdade d’Ourense que a presentaçon da dita pesquisa, petiçon et foro e a todo o que sobre dito he con as ditas testemuyas presente foy et esta carta segundo sobre dita he he escripta en esta pele de pulgameo por outro fielmente fige escripvir et meu nome et signal aqui puge en testimuyo de verdade rogado e requerido.

(sinal)

Stephanus Petri

Materias

apelación; apeo; arbitraxe; árbore; arquivo; branca; cabido; campá; canon foral; capón; casas; chanceler; chantre; claustro; cóengo; coiro; comida; concello; construción; couto; crego; deán; décimos; dignidades; diñeiros; doazón; eira; emprazamento; escritura; escudeiro; esposa; esposo; evanxeos; familia; fidalgo; gando; gran; gran; indagación; labores; labrego; lagar; madeira; marabedí; medidas; meiriño; mesa capitular; mestrescola; mordomo; muller; muller; notario; notario capitular; obrigación; pan; papel; pazo; pedra; pena; pergamiño; poder; posesión; prezo; procuración; procurador; protesta; publicación; rendeiro; requirimento; semente; sinatura; tella; tellado; tenza; testemuño; traslado; tributos; valoración; vigairo; viño; violencia; xuíz; xuramento; xurisdición; racioneiro

Persoas

Afonso Pérez, notario; Ares Lourenzo, cóengo de Ourense; Constanza González; Domingos Martínez; Estevo de Lagarellos; Estevo Eáns de Dacón; Francisco Eáns, crego; Gonzalo Martínez, cóengo de Ourense; Lopo Rodríguez de Ourantes, escudeiro; Pedro de Vilamoure; Pedro González de Orozco, deán de Ourense; Roi Afonso de Pazos; Roi Ares de Barra, xuíz de Seoane e Ribeiro; Roi Fernández, xuíz de Seoane e Ribeiro; Sancha González; Sueiro de Xubín; Xil Rodríguez de Soutelo, mestrescola de Ourense; Xoán Afonso de Castro, arcediago de Caldelas; Xoán García de Santo André; Xoán Pérez; Estevo Pérez, racioneiro de Ourense

Outros

Ourense, bispado; Terra de Orcellón; Terra de Seoane, Novoa e o Ribeiro; Ourense, cabido