GMH/ÍNDICE A-Z

104
1310, outubro, 23. Salamanca

Convenio de mutua defensa entre varios bispos reunidos en Salamanca.

Tomado de CAÑIZARES, pp. 937-944, LUGO, AC, docs. soltos, est. 21, atado 3, orix. perg., 680x530 mm.- Tumbo Nuevo, fols. 242r-244v.

Noverint universi presentem literam inspecturi quod nos Rodericus miseratione divina conpostellane sedis archiepiscopus, Gundisalvus legionensis, Fernandus ovetensis, Johannes ulixbonensis, Alffonsus cauriensis, Johanes tudensis, Dominicus placentinus, Petrus abulensis, Velascus egitaniensis, Rodericus mindoniensis, Alfonsus astoricensis, Gerardus palentinus, Alffonsus civitatensis, Gundissalvus zemorensis, frater Johannes lucensis eadem miseratione episcopi nostro et suscessorum nostrorum et ecclesiarum nostrarum nomine. Attendentes quot et quanta dampna et pericula ecclesie et perssone ecclesiastice in partibus Yspanie incurrunt, ex eo quod sentencie late ab aliquibus prelatis ad reprimendam malitiam malefactorum perverssorum et invasorum rerum ecclesiasticarum ab aliis prelatis ut iura precipiunt non servantur. Intendentes ad tuitionem et conservationem libertatis ecclesiastice et defenssionem perssonarum ac rerum ecclesiasticarum ac contra invasores et malefactores earum ex iniuncto [...]bis offitio procedere cupientes. Comuni consensu et voluntate statuimus et ordinamus quod si contingat aliquem nostrum aliquas ferre excomunicationis sententias vel processus facere speciales contra invasores seu detentores rerum ecclesiarum nostrarum, seu depredatores et raptores bonorum vassallorum ipsarum vel invasores rerum clericorum et religiosorum seu effractores quoslibet ecclesiarum et ecclesiastice libertatis vel si ob has causas vel earum aliquam nostrum aliquis in aliquo sententiam vel sententias posuerit interdicti; postquam ad notitiam aliorum per litteras excomunicatoris vel interdicentis processum et formam sententiarum continentibus pervenerit teneatur quilibet nostrum sententias ipsius excomunicatoris vel interdicentis in sua ecclesia et diocesi publicare excomunicatos nominatim publice nuntiare, et eos vitare et evitari precipere, et interdicti sententias secundum formam processus excomunicatoris vel interdicentis servare, et facere inviolabiliter observari. Item statuimus quod si aliquis nostrum interdixerit loca alicuius domini in sua diocesi constituta propter delictum domini quod predicti prelati teneantur loca eiusdem domini in suis diocesibus constituta simili subicere interdicto, facta tamen ipsi domino prius denuntiatione processus habiti et sententiarum per excomunicatorem vel interdicentem positarum ac monitione premissa, quod infra novem dies vel plures seu [...]auciores pro ut facti qualitas exegerit, iniuriam vel iniurias propter quam vel quas sententie late sunt corrigat et emendet, supradictas excomunicationis vel interdicti sententias nullatenus relaxantes absque satisfactione et excomunicatoris mandato et conniventia speciali. Volumus etiam quod passus iniuriam excomunicationis sententiam vel sententias in infantem seu infantis filium legitimun duxerit proferendas ipsas que voluerit per coepiscopos in propriis diocesibus publicari vel [...] loca in sua diocesi constituta supposuerit ecclesiastico interdicto et voluerit quod interdicantur [...] a ipsius in aliorum diocesibus constituta, requirat prius et obtineat duorum coepiscoporum testimoniales litteras continentes quod sententie late per opressum episcopum in aliorum diocesibus [...]ant executioni mandari. Item ordinamus, volumus ac firmiter observandum statuimus quod si aliquem ex episcopis contingeret propter hanc observationem quam inter nos [...] tollant iniuriam vel iniurias per ipsos nobis vel alicui nostrum ut promititur factas seu etiam irrogatas et faciant iustitie conplementum. Item promitimus, ordinamus et servandum statuimus quod predictis omnibus vel que ex hiis oriri poterunt nos ad invicem tamquam fratres et speciales amicos fideliter et unanimiter adiuvemus et cum requisiti fuerimus ab aliquo nostrum exponamus nos et nostra spiritualiter et temporaliter pro defensione cuiuslibet nostrum sive rerum ac libertatum ecclesiarum nostrarum et ecclesiasticarum etiam personarum. Et si forte aliquis nostrum ex causa necesaria ad congregationem aussis singulis ut infra scribitur venire non posset teneatur [...] vi iuramenti observare fideliter omnia que per alios fuerint ordinata. Item volumus et ordinamus inter nos quod singulis annis conveniamus in aliquo certo loco et competenti ad tractanda et ordinanda eaque ad servicium Dei et Sancte Romane ecclesie atque apostolice sedis et dominorum regum nec non ad utilitatem ecclesiarum nostrarum et ad salutem animarum cleri et populi viderimus expedire et ibi ordinetur de loco et tempore [...] quo furuto anno debuerimus convenire. Et tractatus seu congregatis huiusmodi ultra sex vel novem dies nisi ex magna necessitate nullatenus protrahatur. Et si necessitas ocurrerit citra annum convocemur per dominum compostellanum archiepiscopum si fuerit in sua provincia vel in regnis Castelle et Legionis et si in eis non fuerit per dominum episcopun Legionensem, et si ipse in eis non fuerit per dominum astoricensem et si ipse in eis non fuerit per dominum zamorensem, loco et tempore conpetenti secundum negotii qualitatem et arbitrium convocantis. Et hec convocandi potestas quantum ad istos tres episcopos sit [...]que ad sequens concilium tantum modo duratura. Et quia victum interdum longi temporis brevis ora consumit volumus quod quilibet nostrum inveniendo ad concilium nisi legitima et necessaria causa subsit contentus sit evectionum numero in generali concilio tum am[...]ius constituto. Volumus etiam et ordinamus quod si aliqui alii archiepiscopi vel episcopi nobiscum convenire voluerit in ordinationibus statutis inter nos ordinatis et ordinandis cuilibet nostrum habeat potestatem recipiendi eos ad unionem et fraternitatem inter nos contractas dum modo prestiterint iuramentum ad observantiam eorundem, apponendo etiam sigilla sua alicui litterarum quas inter nos confecimus et nomina cum subscriptione et confirmatione eidem littere subscribendo. Item omnes et singuli comedimus cuilibet nostrum auctoritate harum litterarum plenariam potestatem prestandi illi a quo receperint iuramentum in animas nostras et cuiuslibet nostrum con simili iuramentum et dandi si[....] nomine suo et nostro litteras sigillo suo sigillatas et manu propria subscriptas et confirmatas [...] quibus contineantur ordinationes et obligationes predicte et unio et fraternitas quam cum eo nomi[...]o et nostro contraxerit ad quorum observationem omnes volumus obligari. Item si contingeret aliquem nostrum causa neccessaria et legitima impediri nec possit personaliter accedere [...] locum colloquio deputatum teneatur per litteras suas suam absentiam excusare et nichilominus auctoritatem et vocem suam conmitat alicui vel aliquibus de consociis prelatis qui nominavimus ordinandam vel ob aliam causam bonis suis temporalibus et reditibus episcopalibus in toto vel ma[...]re parte spoliari alii quibus bona oblata non fuerint, teneantur eidem providere et contribuere de bonis pro[...]piis usque ad medietatem partis illorum bonorum et proventuum quibus fuerat spoliatus, habendam [...]no quolibet quousque in concilio seu per concilium super subsidio sibi faciendo fuerit ordinatum et istud fiat si unus, duo, tres vel quatuor fuerint spoliati, si autem fuerint quinque vel plures detur cuilibet tertia pars eius partis qua fuerat spoliatus. Ita tamen quod nullus nostrum ultra tertiam partem propiorum [....]ituum contribuere

teneatur. Item statuimus quod si ex aliqua causa necessaria comunem utilitatem contingente aliquen nostrum procuratorem vel procuratores oporteret tenere in curia Romana [...] regali super hiis vel aliquo eorum que in hac littera continentur quod omnes qui requisiti fuerimus contribuamus ad expensas eiusdem iuxta difinitionem in concilio faciendam et si neccese fuerit procuratores speciales constituamus ibidem ad auxilium illius qui iniuste gravatus fuerit donec sibi [....]at iustitie complementum. Item volumus et ordinamus quod si aliqua causa vel questio contingens libertatem ecclesiasticam alicui episcoporum emerserit propter quam vel quas sententiam vel sententias protulerit, ipsas que fecerit in aliorum diocesi publicari vel executioni ut predicitur demandari [...] cui irrogata iniuria fuerit et sententiam seu sententias interdicti vel alias posuerit non propio ducatur [consenssu] ad recipiendum per se emendam seu satisffactionem sed teneatur recipere ac sequi consilium et conssensum dicti domini archiepiscopi si absque dificultate haberi poterit vel saltim duorum episcoporum de illis qui eius sententias executioni mandarunt aliter autem iniuria nullatenus remitta[...]. Et illud quod hic diffinimus de iniuriis illatis episcopis volumus in archiepiscopo seu archiepiscopis observari. Diffinimus etiam quod si aliquis episcopus sententias profferre voluerit procedat cum maturitate et de consilio peritorum, et si eius processus corrigendus videbitur corrigatur per duos episcopos ante quam per ipsos vel alios executioni mandetur. Statuimus in super quod quilibet nostrum requisitus recipiat et recipi faciat quemlibet de archiepiscopis et episcopis consociis in civitatibus castris villis et fortaliciis suis quocumque tempore de die vel nocte cum familia sua domestica recepto prius ab eo homagio et iuramento per illum qui civitatem, castrum, villam vel fortalicium custodierit quod homino civitatis, castri, ville vel fortalicii servet fidelitatem et dominium civitatis, castri, ville vel fortalicii. In hiis autem omnibus non intendimus nec intelligimus includere personam [....]taxat domini nostri domini Fernandi regis Castelle et Legionis nec matris sue domine Marie nec uxoris domine Constancie reginarum, nec infantisse domine Leonoris. Simili modo non intendimus includere personas domini regis Portugalie, et regine uxoris sue, et infantis domini Alfonsi filii sui et uxoris sue infantisse domine Beatricis. Set si forte predicti reges vel persone superius nominate nobis vel alicui nostrum seu ecclesiis vel ecclesiasticis personis nobis [...]bgectis vel vassallis ecclesiarum nostrarum iniuriam fecerint vel voluerint iusticiam exibere quod absit. Nos archiepiscopus et episcopi predicti ab eo qui gravatus in predictis fuerit [...]siti, supllicemus eisdem humiliter et instemus penes ipsos et in quantum potuerimus per nos per procuratores nostros fideliter procuremus omnibus modis quibus potuerimus quod removeant [...] suo possit vel possint tractare et confirmare et si expedierit in animam suam iuramento firmare eaque per presentes prelatos in concilio fuerint ordinata. Et nos omnes et singuli iuramus nobis ad in vicem nomine nostro et successorum nostrorum per sanctos Dei evangelia coram nobis presentata omnia et singula supradicta firmiter observare; etiam si quod alium statum vel locum nostrum aliquis in Ispania transferatur, ita tamen quod si omnibus nobis in simul vel illis qui concilio interfuerint visum fuerit expedire possimus mutare vel in minuere aliqua de predictis seu addere in eisdem et nobis ad in vicem pro toto vel parte remitere iuramentum. Item ordinamus quod si aliquis nostrum quod absit non servaret predicta alii teneantur accusare vel denuntiare ipsum coram domino nostro summo Pontifice et alibi si expedierit super trangressionem prestiti iuramenti quam cito[....]mode potuerint vel viderint expedire. Volumus autem quod per istam ordinationem nullum fiat preiuditium ecclesie bracarensi. Ut autem scandali materia [...]tetur volumus et ordinamus quod in conciliis celebrandis, episcopi prout antiquiores fuerint in dignitatibus sic teneant prima loca, et si aliqui consociis suis causa honoris [....]xerint deferendum nullum eis vel ecclesiis suis per hoc in posterum preiuditium [...]eretur, in quorum omnium et singulorum testimonium presenti littera sigilla nostra [...] subscriptionibus duximus apponenda.

Datum Salamantice decimo kalendas novenbris. Era millesima trecentesima quadragesima octava.

Ego Rodericus archiepiscopus conpostellanus confirmos et subscribo. Ego Johanes Ulisbonensis episcopus subscribo et confirmo. Ego Velascus egitamensis episcopus subscribo et confirmo. Ego frater Johanes lucensis episcopus subscribo et confirmo. Ego Alffonsus astoricensis episcopus confirmo et subscribo. Ego Alffonsus civitatensis episcopus subscribo et confirmo. Ego Rodericus mindonensis episcopus confirmo et subscribo. Ego Johanes tudensis episcopus subscribo et confirmo. Ego Dominicus episcopus placentinus subscribo et confirmo. Ego Petrus episcopus abulensis confirmo et subscribo. Ego Gundisalvus episcopus zamorensis subscribo et confirmo.

Materias

apelación; arbitraxe; arcebispo; audiencia metropolitana; avinza; axudas de custe; beneficio; concilio metropolitano; constitución; coroza; crego; curia romana; demanda; dereito; diocese; embargo; escritura; escritura; esposa; esposo; evanxeos; excomuñón; execución; familiar; fidalgo; fillo; fisco; fortaleza; infanta; infante; irmandade; lei; malfeitor; muller; nai; Papa; pena; preito; preitohomenaxe; proceso; procurador; provisión; publicación; raíña; rei; selo; sentenza; sentenza interlocutoria; sinatura; sinatura; subsidio; tributos; viaxe; violencia; xuramento; xurisdición; bispo

Persoas

Afonso Martínez, bispo de Astorga; Afonso, bispo de Cidade Rodrigo; Afonso, bispo de Coria; Afonso, infante de Portugal; Beatriz, infanta de Castela; Constanza de Portugal, raíña; Domingo, bispo de Plasencia; Fernando IV, bispo de Oviedo; Fernando IV, rei de León e Castela; Gerardo Domínguez, bispo de Palencia; Gonzalo Osorio Villalobos, bispo de León; Gonzalo Rodríguez Osorio, bispo de Zamora; Joao Martínez de Soalhaes, arcebispo de LIsboa; Leonor, infanta de Castela; María de Molina, raíña; Pedro González Buján, bispo de Ávila; Rodrigo Vázquez, bispo de Mondoñedo; Roi do Padrón, arcebispo de Santiago de Compostela; Roi Vázquez, bispo de Mondoñedo; Vasco, bispo da Guarda; Xoán Fernández de Soutomaior, bispo de Tui; Xoán Fernández, bispo de Lugo; Rodrigo do Padrón, arcebispo de Santiago de Compostela

Outros

Astorga, bispado; Ávila, bispado; Castela, reino; Cidade Rodrigo, bispado; Coria, bispado; Galicia, reino; Guarda, bispado; León, bispado; Lisboa, arcebispado; Lugo, bispado; Mondoñedo, bispado; Oviedo, bispado; Palencia, bispado; Plasencia, bispado; Portugal, reino; Santiago de Compostela, arcebispado; Tui, bispado; Zamora, bispado; León, reino

Lugares

Castela, reino; León, reino; Lugo; Mondoñedo; Portugal, reino; Roma; Salamanca