GMH/ÍNDICE A-Z

218
1334, abril, 15
sentenza

Sentenza de Xoán Iáñez, prior do mosteiro de San Pedro de Rocas, xuíz apostólico por nomeamento de Xoán XXII, dada en Aviñón o 12 de outubro de 1333, no preito entre o cabido e o deán Pedro Páez sobre a xurisdición da Terra do Vicariato, que declara que pertencen ao cabido.

ACOu, Escrituras IV, 39 bis

In nomine domini amen. Vacante decanatu ecclesie auriensis per promocionem reverendi patris et domini Domini Velasci dei gracia episcopi auriensis quondam decani eiusdem, sanctissimus pater ac dominus dominus noster Johannes papa xxii providit venerabili viro domino Petro Pelagii tunc archidiacono de Castella de dicto decanatu certis sibi super hoc executoribus deputatis, inter quos Velascus Laurencii canonicus yspalensis in execucione huiusmodi procedens vices suas sub certa forma commisit Johanni Petri rectori tunc ecclesie Sancte Marie de Louredo auriensis dyocesis, qui quidem Iohannes subexecutor in execucione huiusmodi precedens et mandati fines excedens venerabiles viri Johannes Roderici cantor, Beraldus Alfonsi de Buval Petrus Sugerii de Limia archidiaconi, Gunsalvus Iohannis scolasticus, Martinus Fernandi, Alfonsus Laurencii, Bartholomeus Petri, Fernandus Arie et Rodericus Petri canonici ecclesie aurensis sencientes se gravatos per prefatum subexecutorem suo et capituli ecclesie auriensis nomine sedem apostolicam ex causis legittimis in sua appellatione contentis et expressis appellarunt, suborta igitur inter cantorem, archidiaconos et canonicos memoratos et capitulum dicte ecclesie auriensis ex parte una et prefatum dominum Petrum Pelagii decanum ex altera super huiusmodi appelatione et negocio principali materia questionis prefatus dominus noster summus pontifex de assensu utriusque partis cartam huiusmodi appellatis seu appellacionum et negocii principalis nobis Johanni Iohannis priori monasterii Sancti Petri de Rupibus ordinis Sancti Bernardici auriensis diocesis per suas litteras apostolicas audiendam commisit et sine debito terminandam, presentatis itaque nobis prefatis litteris apostolicis non rasis, non abolitis nec in aliqua sui parte suspectis, per procuratorem cantoris, archidiaconorum et canonicorum et capituli predictorum et per nos cum debita reverencia receptis quarum tenor de verbo ad verbum sicquitur in hac uerba: Johannes episcopus servus servorum dei, dilecto filio - - - priori monasterii Sancti Petri de Rupibus per priorem solita gubernari aurienssem diocesem, salutem apostolicam bene sua nobis dilecti filii - - - cantor et capitulum ecclesie auriensis peticione monstrarunt quod cum Petrus Iuliani canonicus ecclesie vimaranensis bracharensis diocesis asserens quod nos volentes Petro Pelagii tunc archidiacono de Castella in ecclesia auriense graciam facere specialem decanatum eiusdem ecclesie auriensis tunc vacantem per promotionem et consecracionem venerabilis fratris nostri Velasci episcopi auriensis tunc eiusdem ecclesie decani, eidem Petro Pelagii duximus auctoritate apostolica conferendum Velasco Laurencii canonico ispalense et quibusdem aliis eius in hac parte collegis prefato Petro Pelagii super hoc per nostras certi tenoris litteras executoribus deputatis et quod dictus Velascus canonicus solus in huiusmodi execucionis negocio procedens prout ex forma dictarum litterarum cum potuisse dicebat earum auctoritate prefatos cantorem et capitulum et omnes et singulos canonicos et personas predicte ecclesie auriensis per suas litteras monebat et mandabat eisdem ut infra certum terminum prefatum Petrum Pelagii vel procuratorem suum eius nomine reciperent in decanatum ecclesie supradicte et ad ipsum decanatum ut est moris admitterent, sibique de ipsius decanatus fructibus, redditibus, provencibus, iuribus et obvencionibus universis integre responderent alioquin in contradictores quoslibet et rebelles excomunionis suspensionis et interdicti sentencias promulgabat, et quod super ulteriori execucione huiusmodi negocii eidem Petro Juliani commiserat non tamen totaliter vices suas, huiusmodi nostras et predicti Velasci Laurencii litteras et processus eisdem cantori et capitulo intimaret et notificaret et vallet ad eorum execucionem procedere ex parte predictorum cantoris et capituli fuit coram eodem Petro Juliani excipiendo propositum quod cum dictus Petrus Pelagii tempore impetrationis dictarum litterarum nostrarum et incitacionis huiusmodi esset ex alia causa maioris excommunicacionis sentencia publica innodatus excomunicatoris ipsius nomine tunc expresso prout erant legittime docere parti prefatus Velascus Laurencii earumdem litterarum nostrarum pretextu ad monicionem et mandatum huiusmodi processisse dictoque Petro Juliani vices ipsas commisisse de jure nequoverat idemque Petrus Juliani eiusdem commissionis pretextu ad ulteriorem execucionem predicti negotii procedere de jure non valebat ipsique cantor et capitulum eisdem monicioni et mandato parere minime tenebantur et ad id compelli de jure non poterant nec debebant. Et que predictus Petrus Juliani eos super hoc audire contra iusticiam recusavit pro parte predictorum cantoris et capituli exinde senciencium indebite se gravari fuit ad sedem apostolicam appellatum ac Johannes Petri rector ecclesie Sancte Marie de Lauredo auriensis diocesis, cui predictus Velascus Laurencii similiter commisisse dicitur super ulteriori execucione (...) negocii non tamen totaliter vicere feras huiusmodi appellatione contempta prefatum Petrum Pelagii in corporalem possessionem terre dicte inter Mineum et Arnoyam et ecclesiarum in dicta terra consistencium dicte auriensis diocesis ad predictos capitulum spectantes quos de iuribus et pertinentis predicti decanatus fore falso dicebat de facto pro sue libito voluntatis induxit propter quod pro parte dictorum cantoris et capituli iterato ad sedem fuit appellatum eandem, quo circa discrecioni tue de utriusque partis procuratorum assensu per apostolica scripta mandamus gratinus vocatis qui fuerint evocandi et auditis hinc inde propositis quod iustum fuerit appellatione remota decernas faciens quod decerveris per censuram ecclesiasticam firmiter observare. Testes atque qui fuerint nominati se se gracia, odio vel timore subtraxerint censura simili appellatione cessante compellas veritati testimonium prohitere. Datum Avinionem, iiii idus octobris, pontificatus nostri anno decimooctavo. Nos volentes mandatis apostolicis nobis in hac parte directis prout tenemur humiliter obedire ad instanciam Lupi Sancii procuratoris predictorum cantoris, archidiaconorum et canonicorum et capituli ecclesie auriensis prefatum Petrum Pelagii decanum qui presens erat tempore quo prefate littere apostolice nobis presentate fuerunt viva voce citavimus personaliter ut certa die compereret coram nobis ad dandum et recipiendum libellum et alium ad procedendum in dicta carta appellationis et negocii principalis quantum de jure esset procedendum. In quo quidem termino comperentibus coram nobis in judicio Lupo Sancii procuratore predicto et Roderico Roderici porcionario ecclesie auriensis procuratorio nomine prefati Petri Pelagii decani in loco ubi capitulum in dicta auriense ecclesia fieri consuevit, que eramus impediti illo tunc propter multa et ardua negocia nostra et dicti monasterii nostri in tantum quod dicte carte comode intercem non poteramus dictam sessionem de consensu partium ad certum alium terminum prorogavimus, quem quidem terminum similiter ex cartis legittimis de consensu precium ad certum alium terminum prorogavimus ad id quod supra qui quidem terminus similiter extitit prorogatus ad certum alium terminum. Quo quidem termino comparuerunt coram nobis in iudicio in domo dicti domini decani Rodericus Petri canonicus auriensis suo et procuratorio nomine cantoris, archidiaconorum, canonicorum et capituli predictorum ex parte una, et prefatus Petrus Pelagii decanus pro se ex altera. Et tunc Rodericus Petri procurator predictus suo et procuratorio nomine predictorum cantoris, archidiaconorum et canonicorum et capituli ecclesie auriensis exibuit in iudicio quoddam instrumentum procuracionis sue confectum per Michaelem Petri notarium publicum auriensis. Iten exibuit quoddam instrumentum appellationis interposite ad sedem apostolicam per prefatos cantorem, archidiaconos et canonicos contra dictum decanum confectum et signatum per Alfonsum Laurencii publicum auctoritate apostolica notarium, et exibuit quasdam patentes litteras procuracionis prefatorum cantoris et capituli ecclesie auriensis. Quibus oblatis Rodericus Petri procurator predictus suo et procuratorio nomine predictorum exibuit libellum seu peticionem suam in hunc modum. Coram uobis religioso uiro domino Johanne Iohannis priore monasterii Sancti Petri de Rupibus ordine Sancti Bernardici auriensis diocesis ad infrascripta judice a sede apostolica delegato. Ego Rodericus Petri canonicus auriensis meo et procuratorio nomine venerabilium virorum Johannis Roderici cantoris, Beraldi Alfonsi de Buval, Petri Sugerii de Limya archidiaconorum, Gunsalvi Iohannis scollastici, Martini Fernandi, Alfonsi Laurencii, Bartholomei Petri et Fernandi Arie canonicorum ecclesie auriensis et capituli ecclesie auriensis assero et propono in judicio contra venerabilem virum dominum Petrum Pelagii qui se gerit pro decano dicte ecclesie auriensis vel contra legitimam personam intervenientem in judicio pro eodem que cum sanctissimus pater ac dominus Dominus Johannes divina providencia sancte romane ecclesie papa xxii motu proprio ut dicitur providerit domino Petro Pelagii de decanatu ecclesie auriensis vacante per promocionem reverendi patris domini Velasci episcopi auriensis tunc decani eiusdem ecclesie auriensis certis subi super hoc executoribus deputatis. Et Velascus Laurencii canonicus ispalensis asserens se executorem dicte gracie facte ut dicitur dicto Petro Pelagii in huiusmodi execucione quantum in eo fuit processerit. Et super execucione dicti decanatus utrique facienda vices suas sub certa forma commiserit Johanni Petri rectori tunc ecclesie Sancte Marie de Louredo et meo ecclesie Sancte Marie de Melees, dictus Johannes Petri in huiusmodi execucione debite procedens Alfonsum Viviani auriensem procuratorem ac dicitur dicti Petri Pelagii in corporalem possessionem terre dicti capituli auriensis site inter Mineum et Arnoyam et de Aquilari et de Raveeda et ecclesiarum et iurium in dicta terra consiscencium ad jus et ad proprietatem dicti capituli pertinencium in quarum seu quorum possessione seu quia dictum capitulum existebat et existit per se et vicarios suos visitando dictas ecclesias et corrigendo que corrigenda erant, instituendo et destituendo in ipsis rectores ipsarum et decimas et alia jura sua recipiendo ab ipsis ecclesiis sitis in dicta terra et a rectoribus earumdem prout hactenus facere consuevit, de facto inducere non erubuit, formam mandati excedens, propter quod pro parte prefatorum dominorum meorum et mea et capituli auriensis ad sedem apostolicam extitit legitime appellatum. Quare peto meo et nominibus quibus supra per vos et vestram sentenciam ante omnia pronunciari bene fuisse et esse appellatum et dictum subexecutorem perperam processisse et declarari dictam terram de inter Mineum et Arnoyam et de Aquilari et Raveeda et ecclesias et jura ipsarum que ibidem dictum capitulum per se et vicarios suos tunc possidebat et possidet et ut dictum est ab antiquo possedit ad jus et ad proprietatem dicti capituli pertinere. Et dicto Petro Pelagii et successoribus suis super ipsis perpetuum silencium imponi, et insuper pronunciari processus factos et habitos contra prefatos dominos meos et me et contra capitulum et ecclesiam auriensem post et contra prefatam appellacionem per executorem et subexecutorem prefatos, nullos, irritos et inanes et quatenus de facto processerant anullari, irritari et casari et nullos, irritos et cassos pronunciari. Et hoc peto omni modo, jure et carta quibus melius possum, salvo iure declarandi etc. Super quo quidem libello post multa hincinde proposita site segiencie contestata per confessionem supradicti Petri Pelagii decani ecclesie auriensis et per partes predictas renunciato expresse omnibus aliis probacionibus et allegacionibus iuris vel facti ipse partes in dicta carta voluntarie concluserunt, et nos cum eisdem partibus conclusimus et habuimus pro conclusso et asignavimus ipsis partibus certum terminum ad deliberandum et ad huiusmodi nostram diffinitivam sentenciam audiendam, Nos igitur Johannes Iohannis prior dicti monasterii delegatus predictus, visis et diligenter examinatis litteris apostolicis citacione libello, literis contestacione et aliis literis, instrumentis, terminis renunciacione, conclusione et omnibus aliis supradictis et que partes predicte coram nobis in iudicio verbo et in scriptis dicere et proponere voluerunt et super hiis omnibus communicato consilio peritorum et intra nos sollempni deliberacione prehabita, sedentes pro tribunali, presentibus partibus supradictis videlicet Roderico Petri procuratore predicto suo et procuratorio nomine predictorum cantoris, archidiaconorum, canonicorum et capituli dicte ecclesie auriensis et dicto Petro Pelagii decano pro se in termino sibi assignato ad hanc nostram sentenciam audiendam et sentenciam cum instancia postulantibus, dei nomine invocato presentibus et sacrosanctis evangeliis in hiis scriptis diffiniendo, pronunciamus bene fuisse et esse appellatum per prefatos cantorem, archidiaconos et canonicos et capitulum dicte ecclesie auriensis et per predictum subexecutorem perperam fuisse processum in quantum dictum decanum vel procuratorem suum in corporalem possessionem induxit terrarum, ecclesiarum et jurium predictorum ad dictum capitulum expectancium declarantes dictam terram de inter Mineum et Arnoyam et de Aquilari et Raveeda et ecclesias et jura ipsarum que ibidem dictum capitulum per se et vicarios suos possedit ab antiquo et nunc et per vicarium suum possidet ad jus et ad proprietatem dicti capituli auriensis pertinere et super ipsis omnibus et singulis dicto Petro Pelagii decano et successoribus suis perpetuum silencium imponimus et insuper pronunciamus processus factos et habitos contra prefatos cantorem, archidiaconos, canonicos et capitulum dicte ecclesie auriensis post et contra prefatam appellacionem per executorem et subexecutorem predictos nullos, irritos et inanes et eos quatenus de facto processerunt anullamus, irritamus et cassamus et nullos et irritos et cassos pronunciamus. In cuius rei testimonium presentem sentenciam cum tenore dictarum litterarum apostolicarum scribi et in publicam formam redigi auctoritate apostolica mandamus per infrascriptum notarium et eam sigilli nostri appensione fecimus munimine roborari. Lecta et lata fuit ista sentencia per dictum dominum priorem jud(icem) delegatum sedentem pro tibunali Aurie in domibus domini episcopi auriensis, die quintadecima, mensis aprilis, anno nativitate domini mº cccº xxxº quarto, presentibus testibus Egidio Martini Sancte Eolalie de Gauga, Gundisalvo Petri Sancti Thome de Maside, Gundisalvo (...)s Sancti Claudii de Palaciis ecclesiarum rectoribus auriensis diocesis, Johanne Laurencii, Garsia Iohannis clericis chori ecclesie auriensis, Johanne Petri monacho dicti monasterii Sancti Petri de Rupibus, Alvaro Domenici hostiario domini Velasci episcopi auriensis, Johane (...) hostiario capituli auriensis.

Et ego Michael Petri auriensis publicus auctoritate eiusdem ecclesie notarius leccioni, publicacioni dicte sentencie et omnibus et singulis supradictis una cum dictis testibus presens fui et prefatis instrumentum sentencie demandato dicti judicis manu propria scripsi et in hanc publicam formam redigi signoque meo consueto signavi dictusque judex sigillum suum apponi mandavit ad maiorem roboris firmitatem.

(signum)



Materias

apelación; arcebispado; arcediago; arquivo; audiencia; auto xudicial; beneficio; bieito; bispado; bispo; bispo; cabido; casas; chantre; citación; cóengo; colexiata; coro; corte romana; crego; deádego; décimos; dignidades; diocese; emprazamento; escritura; estranxeiro; evanxeos; excomuñón; executoria; expectativa; freguesía; letra apostólica; letrado; libelo; lingua; mandamento; mesa bispal; mesa capitular; mestrescola; monxe; mosteiro; nomeamento; notario; notario apostólico; orde de San Bieito; papa; párroco; párroco; poder; porteiro; posesión; prebenda; preito; prior; priorado; procuración; provisión; publicación; querela; racioneiro; selo; sentenza; traslado; tributos; vacante; vigairo; visita; xuíz comisario; xurisdición; deán

Persoas

Afonso Lourenzo de Ourense, notario; Afonso Lourenzo, cóengo de Ourense; Álvaro Domínguez, porteiro do bispo de Ourense; Bartolomeu Pérez, cóengo de Ourense; Beraldo Afonso, arcediago de Búbal; Fernando Ares, cóengo de Ourense; García Eáns, crego do coro de Ourense; Gonzalo Eáns, mestrescola de Ourense; Gonzalo Pérez, párroco; Gonzalo, párroco; Lopo Sánchez; Martiño Fernández, cóengo de Ourense; Miguel Pérez da Corredoira, notario; Pedro Julião, cóengo de Guimaraes; Pedro Páez, arcediago de Castela; Pedro Suárez Mariño, arcediago de Deza; Roi Pérez, cóengo de Ourense; Roi Rodríguez, racioneiro de Ourense; Vasco Lourenzo, cóengo de Sevilla; Veleo, cónsul romano; Veliano, cónsul romano; Xil Martínez, párroco; Xoán Eáns, prior de San Pedro de Rocas; Xoán Lourenzo, crego do coro de Ourense; Xoán Pérez, párroco; Xoán Rodríguez, chantre de Ourense; Xoán XXII, Papa; Xoán, porteiro do cabido de Ourense; Vasco Pérez Mariño, bispo de Ourense

Outros

Ourense, bispado; Ourense, cabido; Ourense, diocese; Portugal, reino; San Pedro de Rocas, priorado; Santa María de Guimarães, colexiata; Santiago de Compostela, arcebispado; Sevilla, cabido; Braga, arcebispado

Lugares

Aguiar, terra. Antiga xurisdición; Arnoia, río; Búbal. Antiga xurisdición.; Castela, arcediagado; Guimaraes; Limia. Antiga xurisdición e arcediagado.; Louredo, Santa María; Maside, San Tomé; Melias, Santa María; Miño, río; Ourense; Pazos de San Clodio, San Clodio; Rabeda. Antigo territorio; Rocas, San Pedro. Antigo mosteiro