GMH/ÍNDICE A-Z

75

1311, xuño, 2. Valladolid.
O rei don Fernando IV de Castela, en atención ós servicios recibidos do bispo de Mondoñedo don Rodrigo, concédelles a este e ós seus sucesores o meiriñado de Mondoñedo, como viñan xa gozando os bispos mindonienses. Concédelles, igualmente, a metade das notarías de Viveiro e Ribadeo.
A, perg., de extraordinaria beleza e rica policromía, sobre todo no crismón e selo rodado, de 755 x 540 mm. Letra semigótica caligráfica.

(Crismón). En el nombe de Dios Padre et Fijo et Spiritu Santo que son tres personas et un Dios et a onrra et a seruiçio de la Virgen gloriosa santa Maria su Madre que nos tenemos por Sennora et por auogada en todos los nuestros fechos. / Porque es natural cosa et pareze bien a Dios et al mundo que todo omme que bien faze et bien sierue quiere que gelo lieuen adelante et que se non oluide nin se pierda et que dien por ello galardon que commo quier que / canse et mengue el curso de la vida deste mundo aquello es lo que finca por memoria del al mundo et este bien es guarda de la su alma et mereçedor de buen galardon ante Dios et por non caer en oluido lo mandaron los reyes / poner en escripto en sus priuillegios por que los otros que regnassen despues dellos et touiessen el su logar fuessen tenudos de guardarlo et leuarlo adelante confirmandolo por sus priuillegios et aquellos que el bien reçiben sean tenidos de rogar a Dios por ellos, por ende nos catando aquesto queremos que sepan por este nuestro priuilegio que nos don FERNANDO por la graçia de Dios rey de Castiella de Leon de Toledo de Gallizia / de Seuilla de Cordoua de Murçia de Jahen del Algarbe sennor de Molina con la reyna donna COSTANZA mi mujer et con la inffanta donna LIONOR nuestra fija primera heredera sabiendo que los / reyes onde nos uenimos siempre onrraron las iglesias de sus reynos et los obispos et dieron buenos galardones a aquellos que los bien siruieron nos queriendo seguir la carrera de los buenos reyes onde nos venimos et catando los muy grandes seruicios / et muy granados que uos don Rodrigo obispo de Mendonnedo auedes fecho en la Corte de Roma et en otros muchos logares al rey don Sancho mi padre a quien Dios perdone et a la reyna domna Maria mi madre et otrosi a mi despues que regne et faredes / daqui adelante et otrossy por cosas que agora distes por mio mandato et por otras cosas que uos yo mande fazer agora en Valladolid de que me tengo de uos por muy seruido tengo por bien de fazer merçed a la eglesia de Mendonnedo onde uos sodes / obispo et a uos et a uuestros sucessores et douos que ayades daqui adelante para siempre yamas el merinalgo de Mendonnedo todo bien et cumplidamente assy commo se solia husar en tiempo de don Esteuan Fernandes et de don Johan Fernandes et de don Pay Gomes a la / sazon que eran adelantados en el regno de Gallisia et douoslo en tal manera que uos et uuestros suçessores pongades y merino et merinos por uos que fagan la justiçia a aquellos que entendierdes que la faran bien et derechamente et que sabran meior / guardar el mio sennorio et a los de la tierra el su derecho. Et este merinalgo uos do por las cosas sobredichas et porque me fezieron entender que los adelantados que y eran por mi que ponian por sy merinos que non eran naturales de la tierra et que fazian / muchos agrauamientos a los ommes dessa tierra de Mendonnedo en guisa que se astragaua et uos ponede y los merinos assy commo acostumbraron los adelantados que y fueron a ponerlos et los merinos que uos y pusierdes que los posades tirar quando quisierdes / et que pongades y otros aquellos que uos quisierdes et uos semellar que cumplen pera este offiçio et saluo fique a los mios adelantrados mayores quando fueren en esa tierra de Mendonnedo de fazeren la justicia por si do fallaren que fue menguada et / se non cumplio assy commo deuia que ellos que lo fagan en aquellas vozes que mas son que pertenesçen a los dichos adelantrados mayores assy commo fallaren que la deuen a fazer de derecho. Otrossy porque uos el dicho obispo et uuestra eglesia auedes uuestra parte del / sennorio et los derechos que pertenesçen a las villas de Viuero et Ribadeu tengo por bien et mando que ayades uos et uuestra eglesia et uestros sucessores para siempre yamas la meatad de las notarias de Viuero et Ribadeu et que pongades y por uos en la / uuestra meatad notarios publicos aquellos que entendierdes que cumplen para este ofiçio et que sabran meior guardar en ello mio seruicçio et a uos uuestros derechos et a los ommes dessas villas los suyos. Et los notarios que vos y pusierdes que husen de la notaria que los / podades tirar quando quiserdes et poner y otros que les uos assemellar que cumplan para este officio. Et mando a los ommes de y de Viuero et Ribadeu et de sus alfozes que husen en los offiçios dessas notarias con quellos notarios que uos y pusierdes / et fagan con ellos todas las cartas et escripturas que pertenesçen al dicho offiçio et todas las cartas et escripturas que ellos fezieren en la meatad de las dichas notarias mando que valan para siempre. Otrossi mando a todos los ommes de las tierras de / Mendonnedo que reciban por sus merinos a aquellos que uos y pusierdes et uuestros sucessores et que vsen con ellos en fecho del merinalgo assy commo sus merinos et que vayan a su llamado quando los llamaren et fagan por ellos en todas las cosas que ellos / dixieren que fueren a mio seruiçio et pro et guarda de los de la tierra assy commo lo husaron a fazer con los otros merinnos pequennos que y fueron por los adelantrados y commo quier que los adelantrados que fueren en Galizia et los notarios de los dichos / logares o otros algunos tengan priuillegios et cartas de mi por que les yo diese estes offiçios yo los reuoco por este mio priuillegio et mando que non valan nin husen dellos ca mi voluntad es que los dichos merinalgo et meatad de las notarias / sobredichas que las hayades uos el dicho obispo et los uuestros sucessores et uuestra eglesia et non otro nenguno por priuillegios nin por cartas que de mi tengan que contra esto sea. Et commo quier que yo algunas vegadas reuoco algunos priui/legios et libertades que yo aya fechas tengo por bien et mando que estas merçedes que yo fago a la eglesia de Mendonnedo et a uos el obispo sobredicho et a uuestros suçessores que valan et uos sean guardadas et mantenidas para siempre et que uos non sean / embargadas en nenguna manera por priuillegios nin por cartas que nengunos adelantrados nin notarios nin otros ommes muestren que contra estas merçedes sean maquier faga en ellas mençion deste priuillegio espeçialmente. Et si por / auentura algunos contra esto quisieren passar en alguna manera mando a uos el dicho obispo et a uuestros sucessores que uos amparedes et deffendades con estas merçedes por penas tenporales et de la santa Eglesia. Et daqui adelante mando et deffendo / firmemente que nengunos adelantrados nin notarios nin otros ommes nengunos non sean osados de yr nen de passar a la eglesia de Mendonnedo nin a uos el obispo sobredicho nin a uuestros sucessores contra nenguna destas merçedes que uos yo fago nin de uos las men/guar nin quebrantar en nenguna manera que qualquier o qualesquier que lo feziessen o uos contra esto passassen pecharme ya en pena diez mill mor. de la moneda nueua et a uos et a uuestra eglesia todos los dannos et menoscabos que por ende reçebiessedes / doblados demas a los cuerpos et a quanto que ouiessen me tornaria por ello. Et sobre esto mando a todos los conçeios alcaldes jurados juyzes et a todos los otros ommes del regno de Gallizia que este priuillegio vieren o el traslado del / signado de notario publico que uos guarden et uos amparen et deffendan con estas merçedes sobredichas et que non conssintan a nenguno que uos passe contra ellas en nenguna manera por priuillegios nin por cartas que muestren que contra esto / sean nin por otra razon nenguna. Et si algunos y ouier que uos contra ellas quisieren passar que los peyndren por la pena sobredicha et la guarden para fazer della lo que yo mandare et que fagan emendar a uos et a uuestra eglesia et a uuestros / sucessores todos los dannos et menoscabos que por ende reçibiessedes doblados. Et non fagan ende al su la pena sobredicha a cada uno. Et por que esto sea firme et non venga en dubda et es mi voluntad que uos sean guardadas estas merçedes / para siempre mande ende dar a uos el obispo sobredicho para uos et para uuesta eglesia et para uuestros sucessores este preiuillegio seellado con mi sello de plomo en que escriui mi nombre con mi mano. Fecho el priuillegio en Valladolit dos dias de / junio Era de mill et tresientos et quanrenta et nueue annos. Et nos el sobredicho Rey don FERNANDO regnante en vno con la reyna domna COSTANZA mi muger et con la infanta domna LIONOR nuestra fija / primera heredera en Castiella en Leon en Toledo en Gallizia en Seuilla en Cordoua en Murçia en Jahen en Baeça en Badaioz en el Algarbe et en Molina otorgamos este priuillegio et confirmamoslo.
Don Nazar rey de Granada vassallo del rey confirma. El infante don Johan tio del rey adelantado mayor en la frontera et sennor de Vizcaya confirma. El infante don Pedro hermano del rey confirma. El infante don Felipe hermano del rey confirma. / Don Gutierre Arçobispo de Toledo confirma. Don Rodrigo arçobispo de Santiago notario mayor en el regno de Leon confirma. Don Fernando arçobispo de Seuilla confirma.
(Selo rodado de varias cores -de 182 mm de diámetro-, co escudo de Castela e León no centro e coa lenda en dous círculos concéntricos que di: Signo del rey don Fernando. Don Iohan fijo del infante don Manuel mayordomo mayor del rey confirma. Don Lope Diaz de Faralaer thesorero del rey confirma).

(1ª col.):
Don Pedro obispo de Burgos confirma
Don Giraldo obispo de Palencia confirma
Don Johan obispo de Osma confirma
La eglesia de Calahorra vaga
Don Simon obispo de Seguença confirma
Don Fernando obispo de Segouia confirma
Don Pedro obispo de Auila confirma
Don Diego obispo de Plazencia confirma
La eglesia de Cartagena vaga
Don Anton obispo de Aluarrazin confirma
Don Fernando obispo de Cordoua confirma
Don (en blanco) obispo de Jahen confirma
Don Frey Pedro obispo de Cadiz confirma
Don Garcia Lopez maestro de Calatraua confirma
Don Roy Fernandez prior del Hospital confirma
(2ª col.):
Don Johan fijo del infante don Manuel confirma
Don Alfonso fijo del infante de Molina confirma
Don Johan Nunnez confirma
Don Lope Diaz de Haro confirma
Don Johan Alfonso de Haro confirma
Don Fernando de Haro confirma
Don Alfonso Lopez de Haro confirma
Don Ferrant Royz de Saldanna confirma
Don Garcia Fernandez de Villamayor confirma
Don Roy Gil de Villalobos confirma
Don Roy Perez de Villalobos confirma
Don Roy Diaz de Finaiosa confirma
Don Pedro Manrrique confirma
Don Pedro Nunnez de Guzman confirma
Don Johan Ramirez su hermano confirma
Don Roy Gonzaluez Mançanedo confirma
Don Lope de Mendoça confirma
(3ª col.):
Don Gonçalo obispo de Leon confirma
Don Fernando obispo de Ouiedo confirma
Don Alfonso obispo de Astorga confirma
Don Diego obispo de Çamora confirma
Don Pedro obispo de Salamanca confirma
Don Alfonso obispo de Çidat confirma
Don Alfonso obispo de Coria confirma
Don Frey Simon obispo de Badaioz confirma
Don Gonçalo obispo de Orense confirma
Don Rodrigo obispo de Mendonnedo confirma
Don Johan obispo de Tuy confirma
Don Frey Johan obispo de Lugo confirma
Don Diego Moniz maestre de la Caualleria de Santiago confirma
Don Gonçalo Perez maestre de Alcantara confirma
(4ª col.):
Don Sancho fijo del infante don Pedro confirma
Don Alfonso fijo del infante don Johan confirma
Don Johan su hermano confirma
Don Pedro Ponz confirma
Don Rodrigo Aluarez de Asturias adelantado mayor de la tierra de Leon confirma
Don Pedro Fernandez fijo de Fernando Rodriguez de Castro confirma
Don Fernan Perez Ponz confirma
Don Fernant Fernandez de Limia confirma
Don Diego Ramirez confirma
Don Alfonso Suarez de Deça adelantado mayor en Gallisia confirma
(Parte inferior):
Fernant Gomez notario mayor del regno de Toledo confirma
Don Pedro Lopez de Padiella justiçia mayor de Casa del rey confirma
Gonçalo Royz notario mayor de Castiella confirma
Don Diego Gomez de Castaneda almirante mayor de la mar confirma
Garcia Suarez chançeller del rey confirma
Maestre Gonçalo abat de Aruas notario mayor de la Andaluzia confirma

(Reverso):
Priuilegio que outorgou don Fernando a don Rodrigo obispo de Mondonedo da merindade et da meatade das notarias de Viueiro et Ribadeo.

Materias

alfoz; bispo; concellos; igrexa, notaría; marabedí; orde de Santiago; xurado; meiriño

Persoas

Afonso Suárez de Deza, adiantado Maior de Galicia; Afonso, bispo de Astorga; Afonso, bispo de Coria; Afonso, fillo do infante de Molina; Afonso, fillo do infante Xoán; Antonio, bispo de Albarracín; bispo de Palencia; Diego Múñiz, mestre da Orde de Santiago; Diego, bispo de Plasencia; Diego, bispo de Zamora; Diego, Gómez de Castaneda, almirante maior; Estevo Fernández, adiantado de Galicia; Felipe, infante; Fernando Gómez, notario maior do reino; Fernando, arcebispo de Sevilla; Fernando, bispo de Córdoba; Fernando, bispo de Oviedo; Fernando, bispo de Segovia; García López, mestre de Calatrava; García Suárez, chanceler; Giraldo; Gonzale, abade Arbas, notario maior de Andalucia; Gonzalo Pérez, mestre da Orde de Alcántara; Gonzalo, bispo de León; Gonzalo, bispo de Ourense; Gutierre, arcebispo de Toledo; Leonor, infanta; Lope Díaz de Faralaer, tesoreiro do rei; Manuel, infante de Molina; María de Molina, raiña; Nazar, rei de Granada; Pai Gómez, adiantado de Galicia; Pedro Fernández de Castro; Pedro López de Padiella, xustiza maior da casa do rei; Pedro, bispo de Ávila; Pedro, bispo de Burgos; Pedro, bispo de Cádiz; Pedro, bispo de Salamanca; Pedro, bispo de Salamanca; Pedro, infante; Rodrigo de Padrón, arcebispo de Santiago de Compostela; Rodrigo Vázquez, bispo de Mondoñedo; Roi Álvarez de Asturias, adiantado maior de León; Roi Fernández, prior do Hospital; Sancho IV, rei de Castela; Sancho, fillo do infante Pedro; Simón, bispo de Badajoz; Simón, bispo de Osma; vasalo; Xoán, bispo de Lugo; Xoán, bispo de Osma; Xoán, bispo de Tui; Xoán, fillo do Infante Xoán Manuel, mordomo do rei; Xoán, infante; Fernando IV, rei de Castela, Constanza, raiña

Lugares

Badaxoz; Leon, reino; Mondoñedo; Roma, diocese e igrexa; Toledo; Valladolid; Viveiro; Viveiro, terra