In Dei nomine, amen. Sub era M CC LXIII Alfonsus, Legionis rex, populauit Betanzos per forum de Beneuento et ita dat ipsum forum hominibus quos morauerint apud Parregam, scilicet fili eclesie Sancti Iohannis de Lagostelle, Sancti Vincencii de Villares, medietatem Sancti Jacobi de Bagoy, Sancta Cruce de Coscoide in rocha Sanctus Vireximus, Sanctus Stephanus, filiglesia de Sancta Leocadia, Sanctus Pelagius de Seyxu.

(I) Qui calem in Parregam habuerit cum illa domo de Parrega, et tates quas in toto regno habuerit cum illa domo de Parrega, et non det portaticum in uilla nec in suo alfoz, neque suos vassallos qui in alfoz habitauerint et foras de alfoz non maiorinus uel caseyro in toto alfoz neque in uilla non det portaticum.

(II) Qui uicinus fuerit in Parrega non dabit fumaticum nec panatariam in Parrega, nec habeat forum de rege, nec caldam nec sigillum per circuitum uille.

(III) Statuimus et designamus terminos, et si aliquis uicinus alium uicinum infra istos terminos occiderit, quamuis sit eius omicida cognitus moriatur pro eo. Et si fugerit, sit aleuiosus et traditor et totum suum abere et domos et habitatores diuidant per tercias alcaydes, concilium et maiorinum. Et ille aleiuosus amplius non reciapitur in Parregam nec in suo alfoz.

(IV) In Parrega incautamus totas armas, id est, totum ferrum, totum lignum, totam petram, totum ososum, per que aliquis de istis uicinum in uilla uel infra terminos percuserit, si inde obierit, moriatur et ille qui eum percusit, et ut supradictum est perdat quantum habuerit; si autem non obierit et membrum aliquod de ipsa ferida perdiderit cum hoc perdat et ipse manum et pectet C morabetinos, liuoratus habeat inde terciam partem, alcaydes uero, concilium et maiorinum diuidant per tercias alias duas partes, et ille exeat de uilla et de toto alfoz.

(V) Omnes aldeas quas dominus noster rex dedit nobis ita uin dicent et talem cautum et forum habeant sicuti et uilla.

(VI) Qui concilium sicut alcaldes mouerit aliquam uoltam faciendam, pectet C morabetinos et pectet quantum damnum ibi fuerit factum.

(VII) Qui in uilla uel infra terminos bandum cum armis uel cum manibus fecerit, pectet C morabetinos et liuores quos fecerit pectet sicut nostrum forum est et sicut in carta resonat. Qui bandum cum lingua fecerit, pectet LX solidos. Qui bandum de C morabetinos leuare uoluerit per inquisitionem de V vicinos de bono testimonio et posteros leuet illum. Bandum uero de L III morabetinos per III vicinos posteros et de bono testemonio.

(VIII) Qui alcaldes uel iudices denostauerit uel amenacauerit dismencierit in iudicio uel in aliquo profecto de villa pectet illi D solidos, si probare illi non potuerit quod non dicebat.

(IX) Qui … de campo in uilla uel infra terminos sine mandato de alcaldes pectet LX solidos.

(X) Qui a sinal de alcaldes in villa non uenerit, pectet V solidos; de foros uille, pectet solidos LX. Qui a sinal uenerit et non compleuerit sictu alcaldes uel alios bonos homines iudicauerint et receserit, ita pectet sinal quomodo si a sinal non uenisset.

(XI) Qui pignus abstulerit pectet V solidos.

(XII) Vicinus qui ad alium uicinum dixerit aleiuosus uel traditore, uel cigulo, uel fududinculo, siue sit uir uel mulier qui ista denosta dixerit, et ille alios non tornauerit, pectet pro unoquoque denosto I morabetino, tercia denostado, et duas partes ad alcaldes, concilio et maiorino.

(XIII) Pro demanda de I morabetino non eant ad aliam partem accipere iudicium neque a forum sec hic accipiant.

(XIV) Homo de benefacturia qui in villa domum non habuerit et in alfoz in sua benefacturia habitauerit, sit defensus sicut uicinus sed non habeat in prima nec C morabetinos nec LX solidos pro ferida de arma de testada uel de bando.

(XV) Si aliquis cum muliere aliena de benedicione comprehensus fuerit, moriantur ambo et perdant quantum habuerint; et si fugerint, non succurrat illos ecclesia neque palacium alicui potentis, et si aliquis illos amparauerit cum ipsis criminosis pena sustineat. Si mulier uirum legitimum dimiserit et prius racionem directam pro qua eum dimiti ante alcaldes uel in concilio non ostenderit, si eam uir suus recipere uoluerit, alcaldes capiant illa et mitant in manu uiri sui, et si eam aliquis amparauerit pectet C morabetinos, uir eius habeat terciam partem, alcaldes, concilium et maiorinum habeant duas partes. Et si ipsa mulier fugerit, uir eius habeat totum suum auer et hereditates, et filii amborum post eius obitum. Si autem uir legitimam uxorem dimiserit et prius racionem directam pro qua eam, dimitit ante alcaldes uel in concilio non ostenderit, ipsa mulier habeat totum auer et hereditate in pace.

(XVI) Vicinus qui primitus alium uicinum percuserit et percusus super se tornauerit ille qui primitus percusit, pectet quantum fecit et ille qui … oprobium nichil pectet.

(XVII) Maiorinus uel sagione non intrent in domum uicini nec in sua possessione, nec habeant poder super domum uicini, nec in suo habere, sed si de tali calumpnia criminatus fuerit pro qua perdere debeat corpus et auer, alcaldes recipiant eius domus et auer cum bonos homines de concilio et teneant eum capte donec ille uel eius uozero tenat uocem et accipiat iudicium rectum. Et etiam si debuerit perdere, perdat; si perdere non debuerit alcaldes per bonos homines integrent omnia sua. Si uero de tali calumnia acusatus fuerit pro qua perdere debeat auer et non corpus, det fideiusorem per nostrum forum et neneat uocem cum illo qui de illo rancuram habuerit uel cum suo uozero, et de quantum illum devicerit tantum pectet per nostrum forum et per cartam.

(XVIII) Si uicinus uicinum cum arma de testada percuserit, alcaldes et bonos homines de concilio qui de quacumque parte sint amici uideant ipsos liuores, et si iudicauerint tenere illum, alcaldes teneant illum et custodiant et omnia sua obseruent et si uixerit uulneratus dent ei omnia sua ab integro super fideiusorem et accipiant iudicium. Si autem obierit, faciant de illum iusticia per cartam nostram et donec ui uat uel moriatur uulneratus, corpus et abere de forifactore non intrent in poder de maiorinus.

(XIX) Si aliquis non uicinus ad uicinum iniuriam fecerit uel dixerit, nemo illum recipiat pro uassallo nec teneat eius vocem nisi primitus fuerit suus vassallus per bonos homines donex prius emendet quod fecit uel dixit ad uicinum. Tamen alcaldes prouideant et habeat directum ille non uicinus. Et si uizinus illum pro uassallo receperit uel uocem eius tenuerit pectet X morabetinus, tercia pars liuorato et duas partes ad alcaldes, concilio et maiorino.

(XX) Si aliquis non uicinus per superbia uicinum percuserit, omnes uicinos adstantes uel conuenientes adiuuent uicinum. Et qui non fecerit pectet X morabetinos, tercia pars liuorato, et duas partes ad alcaldes, concilio et maiorino.

(XXI) Si quis de aliquo uicino filiam de capillos leuauerit uel arrisauerit, sit inimicus de toto concilio et exeat de villa et de toto alfoz et nunquam ibi recipiatur sine uoluntas patris puelle uel propinquibus parentibus, et forifactor pectet C morabetinos parentibus puelle. Similiter autem fiat pro soprina, et pro consanguinea qui in sua domo tenuerit et nutrierit, et pro soldada non steteris.

(XXII) Si alcaldes eminas uel mensuras siue uaras conferire uoluerint, conuocent bonos homines de unaqueque collacione et ipsos cum rectore et maiorino accipiant illas et statim conferant illas, et que fuerit falsa pectet V solidos maiorinis et non habeat poder nisi super illa que fuerit falsa. Et ipsa dei qua illas receperit conferant illas.

(XXIII) Pro in prima et pro arma de testada et pro bando de manibus uel de lingua non pignorent alcaldes neque maiorinum, nec infidient nec recipiant iudicium, sed querelosus si uoluerit pignoret et fidiatorem accipiat, et postquam pignorauerit non componat ipsa calumpnia sine alcaldes et maiorino. Calumpnia in qua concilium partem habuerit, si suam partem dmitere uoluerit, dimisa sit. Similiter faciant alcaldes et maiorino de suis partibus. Statim uero liuoratus pro in prima uel pro bando uel por alia ferida fideiusorem pro directo acceperit asculte illum de quo querimoniam habuerit.

(XXIV) Qui hereditatem siue domum uel uineam emerit et per III annos in pace possederit, et nemo illum in istis tribus annis pignorauerit aut pignorare atemptauerit et abstulerint illi pignus et ante alcaldes uel in concilio querimoniam non fecerit per cunctis tribus annis, amplius nemini respondeat, sed quod per tres annos in pace possedit semper in pace possideat, si ille qui demandat in Parrega uel in suo alfoz ipsos III annos habitauerint.

(XXV) Omnes uicinos de Parrega ubicumque habitauerint siue in alfoz siue foras ad Parregam ueniant accipere iudicium, et si ad forum uel ad regem uel ad librum iudicialem ire debuerint, ibi ante alcaldes dent uicarios et nominent uozeros et dent fideiussores si necese fuerint.

(XXVI) Totas benefacturias de alfoz et totos sanctuarios ad Parregam ueniant accipere iudicium, et ueniant o sinal.

(XXVII) Quando expensam dederimus ad regem, alcaldes habeant inde decimam partem.

(XXVIII) Si aliquis ad regem uel ad reginam uel ad dominum terre de aliquo uicino querimoniam fecerit, nisi prius ante alcaldes querimoniam fecerit et si ei alcaldes directum non dederint, rancurese in concilio pregonato. Et si ibi directum non dederint, tunc rancurese ubi uoluerint. Si uero ita non fecerit, ualeat inde minus et perdat et emende quantum damnum euenerit illi de quo querimoniam fecerit, et pectet C morabetinos concilio, alcaldibus et maiorino.

(XXIX) Dum in fosado fuerimus, qui portauerit signa excuset homines XII. Qui tendam rotundam portauerit, excuset IIII. Alcaldes quamuis non habeant tendas, excuset unusquisque III. Qui armas de fuste et ferro leuauerit excuset III. Scriptor de concilio excuset I.

(XXX) Calumpnia de qua quereloso partem debet habere non componant alcaldes nec maiorinum sine querelosus.

(XXXI) Si uicinus alium uicinum cum manu sola percuserit et de ipsa ferida aliquod membrum perdiderit, perdar proinde manum et pectet C morabetinos, et exeat de uilla et de alfoz. Si autem membrum non perdiderit, pectet I morabetino, tercia parte liuorato et duas partes alcaldibus, concilio et maiorino, et liuos quos illi fecerit emendet per iudicium de terra.

(XXXII) Si uir uxorem cum qua bona uita habere solet percuserit et de ipsa ferida obierit, nichil proinde pectet et non sit omicida de suis parentibus. Et qui filium suum in castigando uel nutriendo percuserit nichil pectet pro hoc. Et magister si suum discipulum castigando uel docendo percuserit et inde obierit, nichil pectet nec sit omicida de suis parentibus.

(XXXIII) Qui uineas uel panem per concilium uigilauerint uel ganato de concilio, non eant in fosatum nec dent fossatariam.

(XXXIV) Vicinus qui alium uicinum cum manu uel pugno percuserit uel per capillos acceperit stantes in concilio apregonado, det illi ille percusus cum sua manu uel cum suo pugno tantas feridas quantas illi ei dedit in quali loco illi eas dedit uel accipiat illum per capillos quantas uices illum acceperat, et in super pectet illi V morabetinos.

(XXXV) Nos concilium de Parrega facimus hoc scriptum fidelitatem domini nostri regis Aldefonsi et firmiter statuimus ut nunquam amemus nisi dominus noster rex et semper illi seruiamus. Deinde statuimus ut totum concilium habeat directum et forum sub mercede domini regis Adefonsi et uiatores et peregrini transeant in pace. Dominus noster rex Adefonsus concilio uirorum bonorum hominum dedit forum istum Parrege et semper sedeamus recordati in unum.

(XXXVI) Et modo mandamus si aliquid in Parrega fecerit iuramentum de bullicione terre … et bonos homines ante fecerint ueritatem faciant illi quomodo ad falsos et traditores et perdant corpus et haber. Et mandamus ut si aliquis con alio rixauerit, alter non surgat contra illum … nec in contencione sed unusquisque teneat suam uocem uel de suo uozero.

(XXXVII) Et firmiter mandamus ut directuras domini regis amparet uel quis rex dederit sed suo … habeat illos integro.

(XXXVIII) Et sine mandato de alcalde nemo ausus sit caualgare con maiorino per uillam nec per aldeas comedere et destruere sed sicut diximus alcaldes … totum directum ad maiorinum et alcaldes non consentiant maiorino ut faciat tortum nobis nec fragant nostros foros. Et si per alcaldes remanserit ut maiorino non habeat ipsi alcaldes sint forfectores domini regis et concilii. Et si alcaldes consenserint maiorino facere tortum ipsi sint forifactores de concilio et ille cum maiorino caualgaueritn uel cum adiuuauerint a tortum et deforum faciendum faciamus eis quomodo ad aleiuosos et peiuratos et ab hac die mitimus ista terra predicta in manus de nostros alcaldes. Et qui ille disturbare uoluerit perdat corpus et auer et alcaldes prouideant ipsam terram et si per illos remanserit ipsi erunt aleiuosi et peiurati et si concilium illi ad directum faciendum adiuuare noluerit erit peiurus et aleuosus.

(XXXIX) Statuimus quo nullus uicinus, nec miles nec pedites, non sint uasallus de domino qui Parrega tenuerit, et si fecerit sit aleiuosus de concilii et perdat corpus et auer et destruamus illi domos. Alioquin de maiorinis et de portariis ueniet nobis magnam deshonorem quoniam dominus terre comprehendit illos quando uult et non possumus illi sucurrere. Ideo firmiter mandamus qui portarius uel maiorinus uoluerit esse non sit uicinus noster. Si autem dominus uille seu maiorinus nostris vicinis tortum fecerit uel deforum, et alcaldes uel aliquis de concilium contra illum fuerint ut non faciant tortum nec desforum, et si pro illos alcaldes uel uicinos qui defensores aliorum uicinorum esse uolebat et aliquid dampnum acceperint, totum concilium recuperemus illi ipsum dampnum et illi stent in pace et nichil dent nec pectent, et si euenerit ut ibi omicidium ueniat nemo sit de nostro concilio ausus illi desfidiare.

(XL) Et si maiorinus uel portarius iniuriam uel desforum alicui fecerint et ille super se tornauerit et percuserit uel occiderit, totum concilium pectet pectum et ibi euenerit et illi stet in pace.

(XLI) Si dominus noster rex aliquis de nostro concilio de regno eiecerit, omnes suas hereditates nos defendamus sicut nostras et contra regem ad rogum et a mercede.

(XLII) Et mandamus ut nemo uicinus de Parrega non sit uassallus de aliquo homine nisi de rege. Et si dominum habere uoluerit unde se adiuuet, habeat dominum quem in Parrega maiorem domum habuerit. Et si aliter fecerit si aliiuosus et perdat quantum habuerit. Et si euenerit ut ille qui pro uicino repugnauerat
eiectus sit a rege, omnes pro eo rogemus et dampnum quod accepit illi compleamus.

(XLIII) Si euenerit ut ille qui pro aliquo uicino uel pro suo directo cum uille uel con maiorino rix auerit et ibi mortem acceperit, eius filii nunquam aliquod forum faciat”.