In nomine Domini nostri Ihesu Christi, amen. Inter cetera que regiam maiestatem decorare uidentur et precipus est iusticiam excolere, atque inter sibi humiles et deuotos pacem et concordiam seminare; per hanc siquidem et loca inculta coluntur et que raro incolebantur habitatore innumera gencium multitudine regio subdita obsequio habitantur. Hinc est quod ego Alfonsus, Dei gratia Legionensis rex, una cum uxore mea regina domna Berengaria, damus et concedimus omnibus habitantibus in villa que Milmanda dicitur uel ad habitandum ibi conuenientibus ipsam villam Milmanda ad populandam, cum talibus terminis et hereditatibus, uidelicet, Candanes, Soutobade, Caluos, Penesionas, Deua cum Morgade, quantum habemus in riuo de Molendinis, Reuora de Rege, Ceio et Cobreros, Trasmires, Sancta Marta. Damus uobis alfoz contra regnum Portugalensium, quomodo diuiditur Legionensis regnum cum regno Portugalensium, et quomodo diuiditur flumen Arnoia et intrat in Mineum, et quomodo diuiditur per flumen Sorga, et quomodo diuiditur Reuoeira de Rege cum Sancta Vaia. Damus itaque uobis et concedimus Milmandam, ad populandam, cum supra nominatis terminis et hereditatibus, per forum de Beneuento.
(I) Morator de Milmanda uindicet omnes suas hereditates ubicumque illas habuerit cum casa de Milmanda.
(II) Populator de Milmanda infra terminos quibus partiuntur non det portaticum neque uassallus eius neque suas hereditates.
(III) Omnes uicini de Milmanda habeant unum forum. Et damus uobis feriam unum mensem ante Natiuitatem Sancti Iohannis Babtiste, cautione autem quod nullus sit ausus contrariare uel disturbare seu … illam, uel satutibus in ea …d inde sit eius inimicus uel debitor uel fideiussor. Et si aliter fecerit mille morabetinos pectabit, medios ad regem, medios ad concilium et alcaldes.
(IV) Vicinus de Milmanda qui tendam rotundam in fossatum leuauerit, excuset quatuor homines pedites; alcalde excuset tres; signa escuset XIIcim; notarius excuset unum.
(V) Si uir uxorem cum qua bona uitam facere solet percuserit, et inde hobierit, non pectet homicidium neque de suo aliquit perdat nec sit homicida. Et de filiis a patre uel a matre percussis inde hobierit nichil pectet. Si magister de aliqua arte siue disciplina docendo uel castigando percusserit et inde hobierit nichil pectet nec sit homicida.
(VI) Qui in fossatum armas portauerit de ferro et de fuste excuset tres pedites.
(VII) Qui ueraciter infirmus fuerit non eat in fossatum nec pectet fossadariam. Qui omino senex fuerit et filium uel subrinum in domo non tenuerit qui fossatum complere ualeat, nec eat in fossatum nec pectet fossatariam. Qui in romaria longius fuerit uel ad negociacionem aliquan antequam fossatum sit admonitus non det fossadariam.
(VIII) Omnes habitatores infra supradictos terminos uel alfoz pro contentiones uel demandas quas intra se habuerit ad Milmanda ueniant accipere iudicium et inde si necesse fuerit eant ad iudicialem librum uel ad regem siue ad forum.
(IX) Qui ad sinnal de alcalde in villa non uenerit pectet quinque solidos. De aldeis similiter.
(X) In Milmanda et in circuitu per unam leugam uicinus non occidat alium uicinum, quamuis sit eius homicida. Et si occiderit, moriatur pro eo et perdat quantum habuerit, et si inde euaserit sit aleuosus et perdat quantum habuerit.
(XI) Si uicinus uicino percusserit et de ipsa ferida membrum perdiderit, perdat et ipse manum et pectet centum morabetinos, terciam partem ad liuoratum et duas partes ad regem et ad alcaldes et ad concilium.
(XII) Pro nulla calumpnia maiorinus uel sagio non intret in domum alicuius uicini neque in sua possessione, nec habeat poder super domum uicini neque suum auer, set si tali calumpnia criminatus fuerit per quod perdere debeat corpus et auer, alcaldes et bonos homines de concilio accipiant eius domus et auer et teneant caute donec ille forifactor uel eius uocero teneat uocem et accipiat iudicium rectum. Et tunc si debuerit perdere perdat. Et si perdere non debuerit, alcaldes per bonos homines integrent ei omnia sua. Si uero calumpniam fecerit pro qua debeat perdere auer et non corpus, det fideiussorem per nostrum forum et teneat uocem cum illo qui de illo querimoniam habuerit, et de quantum illo deuicerit tantum pectet per nostrum forum et per nostram cartam.
(XIII) Si uicinus uicino cum arma detestata percusserit, alcaldes et bonos homines de concilio qui de utraque parte sint amici uideant ipsos liuores, et si iudicauerint tenere illum, alcaldes teneant illum et omnia sua et custodiant, et, si uixerit uulneratus, soluant illum et dent ei omnia sua ab integro super fideiussorem et accipiant iudicium; si autem hobierit faciant de illo iusticiam per nostram cartam, et donec uiuat uel moriatur uulneratus, corpus et auer de forifactore non intret in poder de maiorinis.
(XIV) Qui alcaldes uel iudices denostauerit, uel amenazauerit, uel demencierit in iudicio uel in profecto aliquo de villa, pectet illi quingentos solidos si probare non potuerit quod non faciat aut non iudicat directum.
(XV) Pro ferida de arma coutada et probando de manibus uel de lingua non pignorent alcaldes neque maiorinus nec infidient neque accipiant iudicium, sed querelosus pignoret et infidiet si uoluerit et accipiat iudicium, et postquam pignorauerit non componat ipsa calumnia sine alcaldes et maiorino.
(XVI) Qui mercatum publicum turbaberit cum gladiis nudis uel lanceis, pectet LX solidos. Et ipsa die nemo sit ausus pignorare aliquem nisi suum debitorem, et hoc extra mercatum; si pignorauerit pectet V solidos.
(XVII) Qui in villa uel in alfoz de campo pignorauerit sine mandato de alcaldibus, pectet LX solidos et duplet pignora domino suo.
(XVIII) Cum maiorino nemo mitat inquisicionem si uoluerit.
(XIX) Alcaldes et maiorinus non accipiant uocem nisi fuerit illis data.
(XX) Vicinus qui ad alterum vicinum dixerit aleiuoso, uel traditor, uel cegulo, uel fufu, siue sit uir siue mulier, et alios tales illi non retornauerit, pectet unum morabetinum, terciam partem denostado, et duas partes alcaldibus, maiorino et concilio.
(XXI) Vicinus qui alio vicino primitus cum manu percusserit, pectet pro in prima unum morabetinum, terciam partem percusso, duas partes alcaldibus, maiorino et concilio.
Et si percussus super se recuperauerit, nichil pectet pro hoc quod fecerit. Et ille qui primitus percusserit, pectet percusso quantum damnum illi fecerit.
Ego Alfonsus rex et uxor mea regina Berengaria, ut supradictum est, damus uobis populatoribus de Milmanda ipsam villam cum suis terminis et hereditatibus, ut populetis per forum de beneuento et habeatis uos et posteritas uestra iure hereditario in perpetuum euo perhenni et secula cuncta.
Si quis igitur tam uestro genere quam de alieno hoc nostrum legitimum forum uiolare temptauerit, iram Dei omnipotentis et regiam indignationem incurrat, et cum Iuda, Domini traditore, infernales luat penas et pro temerario ausu regie parti C libras auri pectet et quod inuaserit uobis in quadruplum reddat.
Facta carta apud Benauentum, mense Junio, era M CC XXX VII”.