In nomine domini amen. Era mª trecentesima octuagesima prima, quartadecima die menssis januarii. Noverint universi quod presentibus nobis Laurencio Petri et Johane Gundissalvi notariis et testibus infrascriptis in claustro novo ecclesie auriensis ut consuevit capitulum celebrari, congregato ibidem capitulo dicte ecclesie auriensis per pulssanctem campane ut est moris, venerabilis ac discretus vir dominus Petrus Sugerii decanus eiusdem ecclesie dixit ac et proposuit coram venerabili et discreto viro domino Alfonso Laurencii thesaurario ac vicario generali ecclesie predicte sede vacante quod cum bone memorie dominus Velascus quondam episcopus auriensis ipsius decani fratri carnalis non est diu suum condiderit testamentum et suam ultimam voluntatem per clausam scripturam simplicem et per testes quod ipsam tanquam ipsiam domini episcopi conventa persona petebat ut dictam scripturam coram sic ostendi aperari ac publi/cari faceret et in publicam formam redigi, et fratri Gundissalvus Petri canonicus ipsius ecclesie penes quem ut dicebat dicta scriptura deponita fuerat per episcopum supradictum ostendit ac et presentavit coram eadem vicario quandam scripturam papiream clausam tribusque sigillis cere viridis sigillo dicti domini episcopi ut per ipsam apparebat prima facie sigillatam asserens illam scripturam esse testamentum episcopi supradicti, et in ipsa papiro ex parte exteriori in modum qui secuti erat scriptum. Ego Laurencius Roderici archidiaconus de Limia fui presens et scripssi nominem meum et rogatus a Gundissalvo Johanis archidiacono de Castella in eadem ecclesia subscripssi pro eoque dominus episcopus dixit quod volebat quod scripta et contempta hic intus esset suum ultimum testamentum Laurencius Roderici archidiaconus de Limia. Ego Martinus Domenici canonicus testis rogatus subscribi. Et ego Domenicus Johanis canonicus testis rogatus scribi. Ego Egidius Martini porcionarius auriensis de predictis sum testis pagatus Egidius Martini. Ego Michael Petri porcionarius auriensis de predictis sum testis rogatus. Eu Lourenço Eanes raçoeyro fuy rogado testemoya et escriví aqui meu nome. Eu Gonçalvo Peres Sanctorum despensseyro do bispo fuy rogado e testemoya et scrivi aqui meu nome. Ego Laurencius Petri scriptor domini episcopi fui presens et rogatus testis et scripssi nominem meum. Ego magister Alfonsus fui testis rogatus nominem meum magister Alfonsus. Qua scriptura ut predicita sic ostenssa idem vicarius predictos testes coram se vocari fecit et ab eisdem recepit ad sacra dei evangelia per eos tacta corporaliter juramentum. Qui interrogati singulariter utrum dominus episcopus dominus episcopus scripturam predictam sic clausam pro sua ultima voluntate et pro suo dederit testamento quod sic singulariter responderunt. Interrogati qualer sciebant responderunt quod fuerunt presentes et per eundem episcopum rogati ut de hoc esent testes et sua nomina scripsserant in eadem ut superius est expressum. Et tunc idem vicarius et cancellarius civitatis auriensis ad requisicionem decani memorati dictam scripturam aperpuit et mandavit et auctoritatem prestitit vobis notariis ut eandem publicaremus et ad perpetuam rei memoriam redigeremus in publicam formam protestans quod salvum remaneat in totum cuilibet cui h(e) de iure competat ius suum ad impugnandum si valuerit testamentum. Et illico Laurencius Petri predictus notarius dictam scripturam legit et presente me notario publicavit. Tenor vero dicti testamenti secundum in hunc modum: In nomine domini nostri Ihesu Cristi amen. Cum nichil sit quod magis hominibus debeatur quam ut supreme voluntatis liber sit stillus et cum scriptura testatoris voluntas posti ipsius obtum declaretur. Ideo nos Velascus dei gratia licet indignus episcopus auriensis sanus existens et compos nostre mentis et corporis et integri nostri senssus, timentes mortem naturalem quam nemo evadere potet volentes ne super bonis nostris post nostri obitum inter aliquos contiempcio oriatur aliqua quod dicti ipsis fieri volumus presenti testamento et huiusmodi nostra ultima voluntate volumus declarare. In primis damus et offerimus animam nostram altissimo creatori et beatissimo suo filio Ihesu Cristo qui cum patre et spiritu Sancto vivit et regnat deus trinus et unus in scelera siderorum et gloriosissime virgini matri eius et toti curie supernorum. Mandamus sepeliri corpus nostrum in ecclesia Sancti Martini in sepultura quam constui fecimus prope altare Sancte Crucis verssus portam de vico Operis. Legamus capitulo ecclesie auriensis quingentos mor. et unam de nostris leticis perfectam videlicet duo almadracia, unum de pena et aliud de froxel, et duo puliunaria et quatuor auricularia et duo linterimina et duas colchas et unum aliffaffe de pena grosa. Item legamus clericis cori auriensis qui interfuerint nostre sepulture centum morabetinos et celebrent unam missam de requiem solempniter in crastinum nostre sepultura in altari Sancte Crucis. Item legamus fratribus monasterii Sancti Francisci auriensis ducentos morabetinos pro duabus pitanciis, unam videlicet in prima sequenti die sepulture nostre et aliam in primo subscripti. Et omnes fratres presbiteri de conventu iste celebrent singulas missas de requiem in quolibet istorum duorum et due ipsarum sint sollempnes pro anima nostra et animabus domini Petri de Novoa et domini Gundissalvi de Aça bone memorie predecesorum nostrorum et aliorum quibus tenemur. Item monasterio Sancti Domenici de Ripa Avie centum morabetinos pro una pitancia et celebrent unam missam sollempnem pro anima nostra in illa die que habuerint pitanciam et presbiteri singulas missas de requiem. Iten monasterio Sancti Francisci compostellani centum morabetinos pro una pitancia et presbiteri ipsius monasterii celebrent singulas missas de requiem die qui habuerint pitanciam et sit sollempnis una ipsarum pro anima nostra et domine Sancie Velasci matris nostre. Item legamus monasterio Sancte Clare de Allarico centum morabetinos pro una pitancia et faciant celebrare unam missam sollempnem pro anima nostra in illa die qua habuerint pitanciam. Item legamus Marie Nuni moniali ipsius monasterii domos nostras quas emimus in vico Operis civitatis auriensis a Petro Arie porcionario auriense quas ipsi iam tenebat anbi. Item mandamus heredi nostra et executoribus istius testamenti quod quantum Maria Nuni monialis monasterii Sancte Clare dixerit in veritate sua quod nos habemus de suo in pecunia et auro et argento quod tantum ei solvant. Item leprosis civitatis auriensis tam illis qui habent porcionem quam aliis quinquaginta morabetinos. Item cappellanis et clericis ecclesie Sancte Trinitatis auriensis xx morabetinos et celebrent unam missam de requiem sollempnem pro anima nostra. Item capellanis et clericis Sancte Marie Matris qui fuerint presentes xx morabetinos et clebrent unam missam de requiem sollempnem pro anima nostra cum omnibus horis defunctorum in sequenti die nostre sepulture. Item legamus clericis presbiteris civitatis auriensis qui non sunt de coro et qui interfuerint nostre sepulture cuilibet ipsorum xii denarios et celebrent in die nostre sepulture vel in sequenti singulas missas de requiem pro anima nostra. Item legamus clericis non promotis ad sacerdocium civitatis predicte qui interfuerint nostre sepulture xv denarios cuilibet et unusquisque ipsorum recitet unum psalterium pro anima nostra in die obitus nostri vel in sequenti. Item legamus lampadibus ecclesiarum civitatis auriensis qui non habent provisionem cuilibet unum morabetinum. Item ordinamus duas capellas perpetuas de loco et pausa et cauto nostro dicto vulgariter de Savardes qui est prope vilam de Noya compostellane dyocesis, et de bonis et possesionibus et hereditatibus nostris quas habemus in villa et terminis parrochie Sancti Vereximi de Saxo Albo, videlicet vineam de Penouços et vineam de Lama do Frade que sunt de foro de tercia capitulo auriense. Item vineam de Peyron que est de foro de medio capitulo. Item vineam dictam da Coenga que est iuxta torculare quod fuit domini Ero, et vineam dictam do Gato, et vineam de Souto dos Mures que quidam vinee sunt de foro de quarta episcopo auriense. Item duas vineas alias in loco qui dicitur Gramedo subtus viam, que sunt de foro de medio episcopo auriense. Item unam vineam parvam supra viam ibi in Gramedo que est de foro de quarta episcopo auriense. Item quasdam domos in villa de Saxo Albo que fuerunt Marie de Parrega. Item tres domus in villa de Saxo Albo in loco qui dicitur Eyro. Item quandam domum cum suo torculari ibi in Saxo Albo in loco ubi dicitur Eyra Vedra. Et omnis iste domus sunt de decimis deo, que quidicte vinee et domus fuerunt Gundissalvi Petri de Trinitate canonici auriensis. Isto modo scilicet quod instituantur post nostri obitum duo capellani perpetui qui sint clerici chori auriensis et celebrent cothidie singulas missas de requiem in altari Sancte Crucis ecclesie auriense pro anima nostra et animabus bone memorie domini Petri de Novoa et domini Gundissalvi de Aça episcoporum auriensium. Et pro animabus domini Petri Sugerii decani auriensis fratris nostri et Gundisalvi Petri canonici auriensis rectoris ecclesie Sancte Trinitatis auriensis et Fernandi Menendi quondam canonici eiusdem et aliorum quibus tenemur ex testamentis vel alio quocumque modo et dicant dicti capellani quando celebraverint oraciones que secuntur, primam deus qui inter apostolicos, ii^am suscipe domine, iii^am deus cui proprium est istas tres implorari, iiii^am deus cuius miseracione, v^am fidelium deus. Et isti capellani intersint omnibus horis canonicis in choro ecclesie auriensis et qualibet die in exitu missse quilibet ipsorum antequam a vestimentis exuantur veniat ante sepulturam nostram et dicat unum responssorium cum orant deus qui inter apostolicos in singulari et alias oraciones supradictas ut est dictum. Et habeant unusquisque ipsorum capellanorum annuatim in beneficium perpetuum centum viginti libras de albis monete domini regis Alffonsi. Et mandamus quod dictus dominus Petrus Sugerii decanus auriensis frater noster instituat unum de istis capellanis et teneat dictus decanus in vita sua tam dictam pausam locum et cautum de Savardes cum pertinenciis suis et solvat illi capellano quem instituerit dictas centum viginti libras annuatim. Et Gundissalvus Petri prelibatus instituat alium de capellanis predictis et teneat dictas possesiones et hereditates de Saxo Albo et terminis eius tantum in vita sua et solvat illi capellano quem instituerit alias centum viginti libras dicte monete annuatim. Item mandamus et ordinamus quod fiat processio imperpetuum in exitu vesperarum coram altari predicto Sancte Crucis in omnibus sextis feriis tocius anni et dentur cuilibet canonico qui interfuerint quatuor denarii de albis porcionario cuilibet duo denarii et clericis chori singulis unus prout dari consueverit in vita nostra. Item mandamus quod faciat capitulum festum duplex cum candellis in die invencionis Sancte Crucis et habeant centum morabetinos de albis pro dicto festo et soluta cera distribuatur pecuniam per omnes horas illa die ut in festo Sancte Marine et dicatur missa maior illa die in dicto altari Sancte Crucis. Item volumus quod fiat adniverssarium annuatim in die nostri obitus et habeant illi qui interfuerint in adniverssario et in processione ad nostram sepulturam centum morabetinos de albis. Et qui non interfuerint in processione ad sepulturam nostram nihil habeant debilibus dum taxat exceptis que volumus quod habeant partem suam. Item mandamus Egidio Martini porcionario auriensi quod illa tria millia morabetinos que nos sibi dedimus in depositum de reditibus loci nostri de Finisterra quod persolvat dictis decano et Gundissalvo Petri usque ad festum Sancti Johanis Babtiste menssis junii de era millesima trecentessima octuagesima secunda. Et ipsi de istis tribus millibus et de aliiis tribus millibus morabetinis dicte monete quos nos ei dedimus emant possesiones in locis competentibus prout viderint expedire et tum de redditibus istarum possesionum de dictis denariis emptarum quas volumus quod teneat cum aliis de Sexo Albo in vita sua dictus Gundissalvus Petri quod solvat dictus Gundissalvus Petri de redditibus omnium possesionum predictarum processiones predictas et festum Sancte Crucis et adniverssarium et centum viginti libras capellano quem ipse instituerit ita quod dictus decanus non teneatur solvere in vita istius Gundissalvi Petri ratione loci et pause et cauti de Savardes nisi centum viginti libras capellano a se instituto. Et si Gundissalvus predictus decesserit antequam dictus decanus frater noster mandamus quod dictus decanus teneat in vita sua omnes possesiones et hereditates tam emptas quam non emptas quas dictus Gundissalvus Petri tenuerit cum dicto loco, pausa et cauto de Savardes adimpleat omnia supradicta. Et si dictus decanus obierit ante quam dictus Gundissalvus Petri volumus quod cautum et pausa et locus de Savardes ad predictum Gundissalvum Petri devolvatur et teneat dictum cautum cum aliis possesionibus in vita sua et solvat annuatim omnia supradicta. Post obitum |obitum| vero supersticis omnes possesiones predicte tam empte quam non empte et cautum et locus et pausa de Sevardes remaneant decano et capitulo auriensi. Et decanus et capitulum faciant et compleant ea que predicti decanus et Gundissalvus Petri tam in capellanis et processionibus et adniverssariis et festivitatibus invencionis Sancte Crucis tenebantur complere secundum quod nos per nos superius est ordinatum. Item concedimus dictis decano fratri nostro et Gundissalvo Petri quod si viderint quod sit utile quod fiat concambium de pausa et cauto de Savardes cum aliis possesionibus que sunt [in] dyocese auriense quod possint ipsum facere cum consilio capituli auriensis. Item facimus et ordinamus unam susessionem de locis nostris patrimonialibus videlicet de villa et terminis et parrochia Sancte Marie de Finisterra et de cauto et parrochia Sancti Vincencii de Duyo isto modo scilicet quod dictus dominus Petrus Sugerii decanus frater noster teneat et possideat dicta loca de Finisterra et de Duyo cum omnibus pertinenciis suis in vita sua et solvat quolibet anno in vita sua quingentos morabetinos de albis. Et ipse decanus et Gundissalvus Petri emant possesiones de predicta pecunia quolibet anno ad vistam capituli auriensis quas quidem possesiones sic emptas teneat Gundissalvus Petri in vita sua cum aliis possesionibus jam dictis ad substentandum et complendum omnia supradicta. Et si Gundissalvus Petri decesserit antequam dictus decanus totum ad dictum decanum devolvatur et compleat omnia supradicta. Et dum vixerit decanus solvat dictos quingentos morabetinos annuatim ut est dictum et emat de eis possesiones per dictum capitulum et teneat dictus decanus possesiones sic emptas in vita sua. Et dictus decanus in morte sua substituat illum clericus de genere nostro quen sibi diximus. Et ille clericus sic substitutus substituat alium clericum de genere nostro qui sit melior et propinquor et sic successive usque ad septimum gradum observetur. Et quilibet substitutorum tenens dictam successionem post dictum decanum solvat annuatim quolibet anno mille morabetinos dicto Gundissalvo Petri si vixerit aliter solvat eos capitulo auriense et de istis mille morabetinis sic solutis quolibet anno emantur possesiones ad complendum omnia que mandamus fieri in ecclesia auriense. Et si clericus de genere nostro usque ad septimum gradum non inveniatur volumus et mandamus quod ista loca de Finisterra et de Duyo cum omnibus pertinenciis suis ad capitulum auriensem integre devolvatur. Et capitulum teneat ista loca cum aliis bonis et possesionibus supradictis et faciat et compleat omnia supradicta. Et si de reditibus dictarum possesionum et cautorum solutis capellanis et processionibus et adniverssario et festo invencionis Sancte Crucis post mortem dictorum decani et Gundissalvi Petri aliqui remanssserit volumus quod illud residuum distribuatur per omnes horas diurnas ecclesie auriensis secundum disposicionem et arbitrium decani et capituli memorati. Item cognoscimus et confitemur quod nos reçepimus bonum et verum compotum et racionem ab omnibus maiordomos et ab omnibus aliis que de bonis nostris aliquid receperunt, procurarunt et administrarunt in qualicumque statu fuimus et a quibuscumque rebus usque ad diem kalendarum januarii de era millesima trecentesima optuagesima. Et redimus eos in perpetuum et eorum singulos et omnia bona sua mobilia et inmobilia habita et habenda liberos et inmunes et absolutos imperpetuum a redicione compoti ita quod de cetero nobis nec successoribus nostris nec alicui alteri seu aliis non teneantur in aliquo super premissis nec eis reddere racionem quia nos ab eis et ab ipsorum quolibet recepimus integram solucionem de omnibus hiis quod inventum fuit in compoto a nobis recepto quod ipsi et ipsorum singuli nobis solvere tenebatur. Et renunciamus illi legi que dicit quod de errore compoti ille qui dat compotum teneatur, et renunciamus tali errori. Item facimus et ordinamus et constituimus heredem nostrum Petrum Sugerii decanum fratrem nostrum in omnibus bonis nostris in mobilibus de quibus in isto testamento et nostra ultima voluntate non fecimus mencionem et ad amplius non se extendat. Item facimus et ordinamus rectores completores ac executores huius nostri testamente ac nostre ultime voluntatis dictum Petrum Sugerii decanum fratrem acque heredem nostrum et dictum Gundissalvum Petri canonicum nostrum. Et mandamus eis quod vendant omnia nostra bona mobilia et vendi faciant, et de pecunia istorum bonorum solvant omnia legata in isto testamento contempta, exceptis capellanis, processionibus, aniverssariis et festivitatibus invencionis Sancte Crucis que debent solvi et compleri prout est superius ordinatum. Et compleant istud testamentum de moneta alba domini regis Alfonsi ad decem denarios pro morabetino, et mandamus etiam dictis executoribus quod ipsi satisfaciant competenter de pecunia dictorum bonorum mobilium solutis prius legatis predictis Domenico Ferronno de Morariis et Stephano Domenici dicto Pato, et heredi Johanis Franquino do Porto a Barvantes de aliquibus que habuimus ab eis de quibus nostra consciencia nos remordet, et mandamus nos etiam quod dent trecentos morabetinos pro anima Johanis Alfonsi quondam canonici de Padron. Item mandamus quod dent Fernando Garssie camerario nostro ducentos morabetinos. Item Gundissalvo Martini camerario centum morabetinos. Item mandamus dictis executoribus quod dent omnibus hominibus nostros qui sunt pauperes et non habent unde emant indumenta quod dent eis vestes de marfaga et post seys ebdomadas quod auferant eis luctum ilum et dent cuilibet ipsorum singulos clamides et tunicas de balançina. Et si de pecunia habita de bonis mobilibus nostris aliquid remanserit solutis omnibus supradictis et facta honorifice sepultura nostra de cera et de omnibus aliis ministeriis quod residuum dicti executores dent pro anima nostra in piis causis ubi viderint expedire, et super hiis et omnibus aliis ad implendis contemptis in dicto testamento eorum consciencias oneramus. Item cum nos simus executor testamentorum domini Gundissalvi predecessoris nostri et Johanis Petri de Novoa fratris sui et nos non possimus illa complere ideo dictis decano fratri nostro et Gundissalvo Petri executoribus istius nostri testamenti super complecione et execucione dictorum testamentorum plenarie conmictimus vices nostras. Item volumus quod fiet oblacio in altari Sancte Crucis de die obitus nostri usque ad unum annum continuo offerendo in pane, vino et candelis unum morabetinum. Outrossy pedimos et rogamos a nosso amigo et señor dom Pero Fernandez de Castro que assy commo nos el foy amigo enna nossa vida et nos fez ben et amparamento e defendemento a nos et aas nossas cousas que assy nolo faça na morte et que nos ampare et defenda os nossos beens que mandamos por nossa alma. Et encomendamoslle os nossos parentes et os nossos criados et speçialmente nosso yrmao o deam, que lle faça bem e merçee et que aiude enna sua onra, ca nunca o nos nen elles ouvemos mays mester ca a este tenpo. Et esto lle encomendamos porlo gram devedo que con el avemos et porlo gran talante que senpre ouvemos de o servir. Outrossy lle pedimos que lle nenbre a criança et bem que reçebeu da igleia d’Ourense et que lle faça defendemento commo sempre fezo. Item mandamus quod executores istius testamenti satisfaciant competenter Sancie dicte Caa de hiis que ab ea habuimus. Volumus quod istud sit nostrum ultimum testamentum et nostra ultima voluntas, et revocamus omnia testamenta siqua fecimus et omnes codicillos usque ad presentem diem. Et si non valuerit istud testamentum iure testamenti volumus quod valeat iure codicilli, et si non valeat iure codicilli volumus quod valeat ut publica scriptura, et si non valeat ut publica scriptura volumus quod valeat ut simplex scriptura facta coram testibus et valeat imp[er]petuum quocumque alio modo quo melius poterit de iure valere. Siquis de genere nostro vel qui vis alius contra istud nostrum testamentum venire presumpsserit in totum vel in parte iram dei omnipotentis et maledicionem nostram incurrat et solvat pro pena parti regie mille morabetinos bone monete et perti duplum quod quisierit et soluta pena vel ne quod istud testamentum et ultima voluntas obtineat imperpetuum roboris firmitatem. Factum fuit hoc testamentum octava die menssis novembris de era millesima trecentesima septuagesima. Et rogamus testes suprascriptos in superficie istius testamenti quod essent testes quod contempta et scripta in isto quaterno est nostrum testamentum et nostra ultima voluntas quod quidem quaternum subscripcione nominis nostri manu propria conscripti et sigillo nostro fecimus communiri, ad maiorem firmitatem rogamus testes predictos ut nomina sua quilibet scriberet manu propria. Item volumus quod in omnibus sacrificiis que celebrari mandamus pro anima nostra quod fiet comemoracio pro animabus patris et matris nostri. Velascus Petri episcopus auriensis. Quo testamento aperto, lecto et ut primitatur publicato dictus decanus quod in hereditate et execucione et Gundissalvus Petri predictus in execucione dicti testamenti consenciebant responderet et quod ipsum exagerentur (myª) posse protestantes nichilominus quod ipsi et eorum bona rome dicti testamenti non ad amplius quam ipsius episcopi bona sufficerent tenerentur. Acta fuerunt hec in dicto capitulo, anno, die et mensse quibus supra. Presentibus domino Petro Johanis canthore, domino Gundissalvo Johanis de Castella, domino Laurencio Roderici de Limia archidiaconis, domino Petro Johanis scolastico auriensis ecclesie, domino Petro Johanis de Novoa milite, Johane Julianii cive compostellano, Egidio Martini, Michaele Petri porcionariis ecclesie auriensis.

Et ego Johanes Gundissalvi publicus civitatis auriensis auctoritate episcopi eius civitatis notarius predicti testamenti presentacioni testium, recepcioni, lectioni, publicacioni, protestacioni una cum predictis notario et testibus presens fui, et de mandato et auctoritate dicti vicarii ac cancellarii dictum testamentum in publicam formam redegi signoque meo consueto signavi in testimonium premissorum. Et non noceat interlineare quod est in sexta linea a principio computando ubi dicitur ‘Egidius Martini’ et aliud in vicesima linea ubi scriptum est ‘qui fuerunt presentes’ et quedam supuntacio in tricesima quarta linea subtus verba ‘morabetinos dicte monete’, non noceat etiam interlineare quod est in sexagesima quarta linea in loco quo dicitur ‘anno’ qui predicta interlinearia et supuntacio facta fuerunt non vicio sed errore.

Et ego Laurencius Petri publicus civitatis auriensis auctoritate episcopi eiusdem civitatis notarius predicti testamenti presentacioni testium, recepcioni, apertioni, protestacioni, leccioni et publicacioni una cum predicto notario et testibus presens fui et de mandato et auctoritate dicti vicarii ac cancellarii in eodem testamento signum meum apposui consuetum.

Et ego Alfonsus Laurencii thesaurarius ecclesie auriensis et chancellarius eiusdem civitatis ac vicarius capituli ecclesie auriensis sede vacante prestiti auctoritatem et mandavi specialiter tanquam chancellarius et vicarius predictis notariis prout per ipsos superius est expressum et ad maiorem roboris firmitatem huic testamento signum meum apposui in testimonium premissorum. Anno, die, mensse et loco predictis.

(signum)