1310, outubro, 23. Salamanca
Noverint
universi presentem literam inspecturi quod nos Rodericus miseratione
divina conpostellane sedis archiepiscopus, Gundisalvus legionensis,
Fernandus ovetensis, Johannes ulixbonensis, Alffonsus cauriensis,
Johanes tudensis, Dominicus placentinus, Petrus abulensis, Velascus
egitaniensis, Rodericus mindoniensis, Alfonsus astoricensis, Gerardus
palentinus, Alffonsus civitatensis, Gundissalvus zemorensis, frater
Johannes lucensis eadem miseratione episcopi nostro et suscessorum
nostrorum et ecclesiarum nostrarum nomine. Attendentes quot et quanta
dampna et pericula ecclesie et perssone ecclesiastice in partibus
Yspanie incurrunt, ex eo quod sentencie late ab aliquibus prelatis ad
reprimendam malitiam malefactorum perverssorum et invasorum rerum
ecclesiasticarum ab aliis prelatis ut iura precipiunt non servantur.
Intendentes ad tuitionem et conservationem libertatis ecclesiastice
et defenssionem perssonarum ac rerum ecclesiasticarum ac contra
invasores et malefactores earum ex iniuncto [...]bis offitio
procedere cupientes. Comuni consensu et voluntate statuimus et
ordinamus quod si contingat aliquem nostrum aliquas ferre
excomunicationis sententias vel processus facere speciales contra
invasores seu detentores rerum ecclesiarum nostrarum, seu
depredatores et raptores bonorum vassallorum ipsarum vel invasores
rerum clericorum et religiosorum seu effractores quoslibet
ecclesiarum et ecclesiastice libertatis vel si ob has causas vel
earum aliquam nostrum aliquis in aliquo sententiam vel sententias
posuerit interdicti; postquam ad notitiam aliorum per litteras
excomunicatoris vel interdicentis processum et formam sententiarum
continentibus pervenerit teneatur quilibet nostrum sententias ipsius
excomunicatoris vel interdicentis in sua ecclesia et diocesi
publicare excomunicatos nominatim publice nuntiare, et eos vitare et
evitari precipere, et interdicti sententias secundum formam processus
excomunicatoris vel interdicentis servare, et facere inviolabiliter
observari. Item statuimus quod si aliquis nostrum interdixerit loca
alicuius domini in sua diocesi constituta propter delictum domini
quod predicti prelati teneantur loca eiusdem domini in suis
diocesibus constituta simili subicere interdicto, facta tamen ipsi
domino prius denuntiatione processus habiti et sententiarum per
excomunicatorem vel interdicentem positarum ac monitione premissa,
quod infra novem dies vel plures seu [...]auciores pro ut facti
qualitas exegerit, iniuriam vel iniurias propter quam vel quas
sententie late sunt corrigat et emendet, supradictas excomunicationis
vel interdicti sententias nullatenus relaxantes absque satisfactione
et excomunicatoris mandato et conniventia speciali. Volumus etiam
quod passus iniuriam excomunicationis sententiam vel sententias in
infantem seu infantis filium legitimun duxerit proferendas ipsas que
voluerit per coepiscopos in propriis diocesibus publicari vel [...]
loca in sua diocesi constituta supposuerit ecclesiastico interdicto
et voluerit quod interdicantur [...] a ipsius in aliorum diocesibus
constituta, requirat prius et obtineat duorum coepiscoporum
testimoniales litteras continentes quod sententie late per opressum
episcopum in aliorum diocesibus [...]ant executioni mandari. Item
ordinamus, volumus ac firmiter observandum statuimus quod si aliquem
ex episcopis contingeret propter hanc observationem quam inter nos
[...] tollant iniuriam vel iniurias per ipsos nobis vel alicui
nostrum ut promititur factas seu etiam irrogatas et faciant iustitie
conplementum. Item promitimus, ordinamus et servandum statuimus quod
predictis omnibus vel que ex hiis oriri poterunt nos ad invicem
tamquam fratres et speciales amicos fideliter et unanimiter adiuvemus
et cum requisiti fuerimus ab aliquo nostrum exponamus nos et nostra
spiritualiter et temporaliter pro defensione cuiuslibet nostrum sive
rerum ac libertatum ecclesiarum nostrarum et ecclesiasticarum etiam
personarum. Et si forte aliquis nostrum ex causa necesaria ad
congregationem aussis singulis ut infra scribitur venire non posset
teneatur [...] vi iuramenti observare fideliter omnia que per alios
fuerint ordinata. Item volumus et ordinamus inter nos quod singulis
annis conveniamus in aliquo certo loco et competenti ad tractanda et
ordinanda eaque ad servicium Dei et Sancte Romane ecclesie atque
apostolice sedis et dominorum regum nec non ad utilitatem ecclesiarum
nostrarum et ad salutem animarum cleri et populi viderimus expedire
et ibi ordinetur de loco et tempore [...] quo furuto anno debuerimus
convenire. Et tractatus seu congregatis huiusmodi ultra sex vel novem
dies nisi ex magna necessitate nullatenus protrahatur. Et si
necessitas ocurrerit citra annum convocemur per dominum
compostellanum archiepiscopum si fuerit in sua provincia vel in
regnis Castelle et Legionis et si in eis non fuerit per dominum
episcopun Legionensem, et si ipse in eis non fuerit per dominum
astoricensem et si ipse in eis non fuerit per dominum zamorensem,
loco et tempore conpetenti secundum negotii qualitatem et arbitrium
convocantis. Et hec convocandi potestas quantum ad istos tres
episcopos sit [...]que ad sequens concilium tantum modo duratura. Et
quia victum interdum longi temporis brevis ora consumit volumus quod
quilibet nostrum inveniendo ad concilium nisi legitima et necessaria
causa subsit contentus sit evectionum numero in generali concilio tum
am[...]ius constituto. Volumus etiam et ordinamus quod si aliqui alii
archiepiscopi vel episcopi nobiscum convenire voluerit in
ordinationibus statutis inter nos ordinatis et ordinandis cuilibet
nostrum habeat potestatem recipiendi eos ad unionem et fraternitatem
inter nos contractas dum modo prestiterint iuramentum ad observantiam
eorundem, apponendo etiam sigilla sua alicui litterarum quas inter
nos confecimus et nomina cum subscriptione et confirmatione eidem
littere subscribendo. Item omnes et singuli comedimus cuilibet
nostrum auctoritate harum litterarum plenariam potestatem prestandi
illi a quo receperint iuramentum in animas nostras et cuiuslibet
nostrum con simili iuramentum et dandi si[....] nomine suo et nostro
litteras sigillo suo sigillatas et manu propria subscriptas et
confirmatas [...] quibus contineantur ordinationes et obligationes
predicte et unio et fraternitas quam cum eo nomi[...]o et nostro
contraxerit ad quorum observationem omnes volumus obligari. Item si
contingeret aliquem nostrum causa neccessaria et legitima impediri
nec possit personaliter accedere [...] locum colloquio deputatum
teneatur per litteras suas suam absentiam excusare et nichilominus
auctoritatem et vocem suam conmitat alicui vel aliquibus de consociis
prelatis qui nominavimus ordinandam vel ob aliam causam bonis suis
temporalibus et reditibus episcopalibus in toto vel ma[...]re parte
spoliari alii quibus bona oblata non fuerint, teneantur eidem
providere et contribuere de bonis pro[...]piis usque ad medietatem
partis illorum bonorum et proventuum quibus fuerat spoliatus,
habendam [...]no quolibet quousque in concilio seu per concilium
super subsidio sibi faciendo fuerit ordinatum et istud fiat si unus,
duo, tres vel quatuor fuerint spoliati, si autem fuerint quinque vel
plures detur cuilibet tertia pars eius partis qua fuerat spoliatus.
Ita tamen quod nullus nostrum ultra tertiam partem propiorum
[....]ituum contribuere
teneatur.
Item statuimus quod si ex aliqua causa necessaria comunem utilitatem
contingente aliquen nostrum procuratorem vel procuratores oporteret
tenere in curia Romana [...] regali super hiis vel aliquo eorum que
in hac littera continentur quod omnes qui requisiti fuerimus
contribuamus ad expensas eiusdem iuxta difinitionem in concilio
faciendam et si neccese fuerit procuratores speciales constituamus
ibidem ad auxilium illius qui iniuste gravatus fuerit donec sibi
[....]at iustitie complementum. Item volumus et ordinamus quod si
aliqua causa vel questio contingens libertatem ecclesiasticam alicui
episcoporum emerserit propter quam vel quas sententiam vel sententias
protulerit, ipsas que fecerit in aliorum diocesi publicari vel
executioni ut predicitur demandari [...] cui irrogata iniuria fuerit
et sententiam seu sententias interdicti vel alias posuerit non propio
ducatur [consenssu] ad recipiendum per se emendam seu satisffactionem
sed teneatur recipere ac sequi consilium et conssensum dicti domini
archiepiscopi si absque dificultate haberi poterit vel saltim duorum
episcoporum de illis qui eius sententias executioni mandarunt aliter
autem iniuria nullatenus remitta[...]. Et illud quod hic diffinimus
de iniuriis illatis episcopis volumus in archiepiscopo seu
archiepiscopis observari. Diffinimus etiam quod si aliquis episcopus
sententias profferre voluerit procedat cum maturitate et de consilio
peritorum, et si eius processus corrigendus videbitur corrigatur per
duos episcopos ante quam per ipsos vel alios executioni mandetur.
Statuimus in super quod quilibet nostrum requisitus recipiat et
recipi faciat quemlibet de archiepiscopis et episcopis consociis in
civitatibus castris villis et fortaliciis suis quocumque tempore de
die vel nocte cum familia sua domestica recepto prius ab eo homagio
et iuramento per illum qui civitatem, castrum, villam vel fortalicium
custodierit quod homino civitatis, castri, ville vel fortalicii
servet fidelitatem et dominium civitatis, castri, ville vel
fortalicii. In hiis autem omnibus non intendimus nec intelligimus
includere personam [....]taxat domini nostri domini Fernandi regis
Castelle et Legionis nec matris sue domine Marie nec uxoris domine
Constancie reginarum, nec infantisse domine Leonoris. Simili modo non
intendimus includere personas domini regis Portugalie, et regine
uxoris sue, et infantis domini Alfonsi filii sui et uxoris sue
infantisse domine Beatricis. Set si forte predicti reges vel persone
superius nominate nobis vel alicui nostrum seu ecclesiis vel
ecclesiasticis personis nobis [...]bgectis vel vassallis ecclesiarum
nostrarum iniuriam fecerint vel voluerint iusticiam exibere quod
absit. Nos archiepiscopus et episcopi predicti ab eo qui gravatus in
predictis fuerit [...]siti, supllicemus eisdem humiliter et instemus
penes ipsos et in quantum potuerimus per nos per procuratores nostros
fideliter procuremus omnibus modis quibus potuerimus quod removeant
[...] suo possit vel possint tractare et confirmare et si expedierit
in animam suam iuramento firmare eaque per presentes prelatos in
concilio fuerint ordinata. Et nos omnes et singuli iuramus nobis ad
in vicem nomine nostro et successorum nostrorum per sanctos Dei
evangelia coram nobis presentata omnia et singula supradicta firmiter
observare; etiam si quod alium statum vel locum nostrum aliquis in
Ispania transferatur, ita tamen quod si omnibus nobis in simul vel
illis qui concilio interfuerint visum fuerit expedire possimus mutare
vel in minuere aliqua de predictis seu addere in eisdem et nobis ad
in vicem pro toto vel parte remitere iuramentum. Item ordinamus quod
si aliquis nostrum quod absit non servaret predicta alii teneantur
accusare vel denuntiare ipsum coram domino nostro summo Pontifice et
alibi si expedierit super trangressionem prestiti iuramenti quam
cito[....]mode potuerint vel viderint expedire. Volumus autem quod
per istam ordinationem nullum fiat preiuditium ecclesie bracarensi.
Ut autem scandali materia [...]tetur volumus et ordinamus quod in
conciliis celebrandis, episcopi prout antiquiores fuerint in
dignitatibus sic teneant prima loca, et si aliqui consociis suis
causa honoris [....]xerint deferendum nullum eis vel ecclesiis suis
per hoc in posterum preiuditium [...]eretur, in quorum omnium et
singulorum testimonium presenti littera sigilla nostra [...]
subscriptionibus duximus apponenda.
Datum
Salamantice decimo kalendas novenbris. Era millesima trecentesima
quadragesima octava.
Ego
Rodericus archiepiscopus conpostellanus confirmos et subscribo. Ego
Johanes Ulisbonensis episcopus subscribo et confirmo. Ego Velascus
egitamensis episcopus subscribo et confirmo. Ego frater Johanes
lucensis episcopus subscribo et confirmo. Ego Alffonsus astoricensis
episcopus confirmo et subscribo. Ego Alffonsus civitatensis episcopus
subscribo et confirmo. Ego Rodericus mindonensis episcopus confirmo
et subscribo. Ego Johanes tudensis episcopus subscribo et confirmo.
Ego Dominicus episcopus placentinus subscribo et confirmo. Ego Petrus
episcopus abulensis confirmo et subscribo. Ego Gundisalvus episcopus
zamorensis subscribo et confirmo.