Era tunc discurrente post MªLXLIIIIª, VIIº idus Aprilis.

Dubium quidem non est, sed multis manet cognitum atque compertum eo qum essent omnes adunati una domnica die ad eclesiam nunccupatam vocabulo Sancto Iacobo in villa Mortaria, prope fluvio Arnogie. Accidit ibi occasio sicut mos est in orbem terrarum. Postquam se inhebriarunt commiscuerunt baralia et ibi percusserunt uno homine de lancea nomine Baldemaro, homine proprio de monasterio Cellenove, unde cicius venit ad mortem. Ut viderunt filii eclesie tam grave scelus inruerunt super illos omizianes nomine Federicus et sua mulier Egilo qui illo homine tenuerunt ad verticem capitis sui, quando illo percusserunt lancea, et sic perrexerunt eum illo uno omicidiane ad monasterii Cellenove, et iactaverunt eum in carcere et in vinculia ferreis quomodo dignus erat supplicio pati. Ad non plures diebus evenit ille abba frater Ariani qui tunc ipso monasterio regebat sub divina potentia Domini. Intimaverunt ei omnia que gesta vel acta fuerant. Ille vero educere mandavit de carcere ut non inter nuntios sed ab eo discere veritatem. At cumque in eius presentia adstaret, interrogavit eum si erat liber ad ipso omicio quem illi ponebant. Respondit ille et dixit: Non domne, vino fui ebriatus et venu mihi ipsa occasio. Cumque retornassent eum proad carcere, occurrit in obviam sua mulier et supplicavit et rogavit cum lacrimis ut tornassent suo marito de carcere, et ut eiecissent de ferros in quo detinebatur: Ecce ego domne intro pro eo in carcere, aut si fuerit mercis tua, saccabo eum in fiato, et pono vobis hereditatem meam in placito et, ut inquirat alios fideiussores, et veniat ad diem placito. Ille abba adquievit omnia sicut illa mulier supplicavit, et mandavit eum absolvere de vinculis ferreis. Ille vero omicida absolutus continuo arripuit iter et perrexit ad suo domno ille comite domno Santio, et iactavit se ad pedes, et osculavit et dixit: O domne meus multa mala passa sum propter quod nec dixi, nec feci. Ille vero ait: Quid abes omo. Domne, comprehenderunt me inimicis meis absque cu\l\pa, et ferro vinctus ductus sum ad carcerem. Iterum interrogavit eum et dixit: Propter quam causam hoc sustinuisti?. Ad vero ut intimavit ei omnia secundum quod gesta fuerat, et quanta mala sustinuerat, absque veritate et sine culpa et multa fallacia narrante, et quod veri meruit subcilante omnes qui hec audierunt et adstantes ibi erant crediderunt ei omnia tota. Ille comite talia audiente casa non fuit illi placibile, sed exarsit nimis in forore / et ira pro suo mallato, que absque veritate iudicaverant et tanta mala sustinuerat. Tunc suscitavit homine bono nomine Sandino Censoiz, et direxit ad ille abba pro qua causa talia egisset, ut suo mallato sine veritate talia patuisset. Ubi vero introvit ad ille abba percontare eum cepit pro qua causa ista omnia fuerant facta. Ille vero abba intimavit ei omnia, et narravit omnia per hordinem quomodo veritas erat. Ipse vero Sandino non credidit de ipsa veritas nec quicpriam. Sed arripuerunt iter sub unum et fuerunt ante illo comite, et baraliaverunt de ista actio non modica sed multa causa. Ille vero comite ordinavit eis ut dedissent de ipsa com\l\latione qui ibidem fuerant ubi ipso omicidio fuit. Facto Ve testimonias ille monacho per si et alias quatuor de ipsos homines meliores, et iurassent super ipso Tetone et super sua mulier qui illo homine tenuerat ad capillos quando eum plagaverunt lancea, et eiecissent de pena et quod domnus iudicasset inde hoc et fecissent. Dedit ille comite suo vigario nomine Didaco Sarraciniz ante conspectu fuisset ista omnia adinpleta. Et ut pervenerunt ad diem aptum dederunt ipsas testimonias quem iudex ordinaverit, ille monaco Egica per se et alias IIIIor nominibus, Cidi Gudiniz, et Silo, et Didago, et Pelagio, et iurarunt ipsa eclesia ubi ipso omicidio fuit factum. Et ad IIIº die miserunt nocente nomine Sarracino in loco predicto Sancto Martino de Arnoia et iterum ad alio tercio die perrexerunt ante illo comite ad villa Kiliamir, ubi fuerunt multorum benenatorum, et soltarunt ipsa manu de ipso nocente et apparuit in conspectu illius lenpeda. Tunc ordinavit ille comite ad ipso Tetone et ad sua mulier illi omicidio pariare, sicut sua veritas erat. Illos vero non habuerunt unde ista omnia adimplere, sed molestia detemti tulerunt se de concilio. At ubi iudex vidit talia prosequentes et ad concilio nullatenus venientes mandavit suo saione ut adsignasset ad ille abba et ad suos fratres hereditate de Mortaria sicut et fecit. Et teneant ea usque reddat ipse Tetone et sua mulier ipso omicidio sicut veritas docet.

Ego Santius dux prolis Velasco et Ildontie in hanc agnitio quam fieri volui et iudex fui, manu mea roborem inieci (signum).

Sarracino Eriz cfr. Sando Cenoiz cfr. Pelagius Munioni cfr. Revelio Pelaiz cfr. Didaco Sarraciniz cfr. Aldreto Adefonso cfr. Maternus Reveliz cfr. Gundisalvo Anaiaz cfr.

Qui presentes fuerunt: Aloito. Citi. Gundemaro. Onorigo ts. Et omnis congregatio monasterii Cellenove a minimo usque ad magnum hac vere confirmans.