In dei nomine amen. Este he o traslado
de huna concambia que os senores arçebispo
et canonigos da santa igleia de Santiago fezeron con o bispo
et cabidoo da igleia de Ourense por la vila (...)
sacado por nos os notarios infra escriptos do propio original
que foy presentado enna igleia d’Ourense
por Alvaro Gonçalvez de Torrezela canonigo et vicario do dean
don Pedro de Ferrera et por Gomez (...) cabidoo da dita ygleia
d’Ourense ante ho onrrado et discreto varon Johan de
Flores bachiller en decretos, canonigo et provisor enna
dita igleia, çibdade et obispado
d’Ourense porlo reverendo señor don Diego (...)te
dias do mes de novenbro do anno do nasçemento de noso
señor Ihesu Cristo de mill et quatroçentos
et setenta et dous annos, da qual dita concanbia et
escriptura seu thenor de verbo a verbo he este
que se (segue):
In dei nomine amem. Noverint universi
quod anno a nativitate eiusdem domini
millesimo trecentessimo octoagesimo quarto, die vero
decima nona mensis aprilis, indictione septima pontifficatus
sanctissimi in Cristo patris et domini nostri
domini Clementi divina providencia pape sexto, in presencia
notariorum et testium infrascriptorum ad
hoc specialiter vocatorum et rogatorum
constitutis personaliter et congregatis
reverendissimis in Cristo patribus et dominis
Johanne dei et apostolice sedis gratia
archiepiscopo compostelano domini regis
Castelle maiore cancellario et suo maiore capelano ac
regni Legionis maiore notario, et domino Pascasio eadem
gratia episcopo auriense et Martino Petri
vicario decani auriensis Garssia Roderici archidiacono de Castella,
Gundisalvo Iohanis thesaurario, Gundisalvo Iohanis,
Alfonso Fernandi, Garsia Didaci, Bartholomeo Petri,
Gundissalvo Johanis de Noya, Petro Enrrici, Fernando Alfonsi,
Gundissalvo Roderici de Rojas archidiacono de Tauro, Alfonso
Roderici de Astorga, Guteirio Petri, Melendo Roderici et Fernando
Petri abbate Sancte Trinitatis canonicis
ecclesie auriensis in loco infrascripto
capitulum celebrantibus ut moris est per
pulsacionem canpane. Necnon et discretis viris
Pascasio Fernandi judice de Vellestro et Petro Didaci
bacallario in decretis canonicis ecclesie
conpostellane nomine decani et capituli
dicte conpostellane ecclesie quorum procuratores
existunt per quod procuratorium confectum
et signatum per Ariam Petri notarium
conpostellanum prout per eum vervum
apparebat, cuius thenor inferius subsequetur et dicti domini
inter se tractaverunt et dixerunt quod
cum dictum capitulum auriense
locum de Finibusterre cum cauto de Duyo in
conpostallana diocese obtineat et dictus
locus cum dicto cauto ab ecclesia auriense et
ab eius dominio nimis remotus existat et sic ipsi
de dicto capitulo non possunt ipsius loci
comode dominari prout experiencia manifesta quod
dictus dominus archiepiscopus conpostellanus
ab ipsis et a capitulo auriense dictum
locum cum dicto cauto cum omnibus
iuribus et redictibus ad dictum locum
pertinentibus tam permutationis pro
se et pro menssa sua archiepiscopali recipere
dignaretur, et de bonis suis ad mensam archiepiscopalem
pertinentibus que in hac diocese auriense noscitur
obenien obtinere mense capituli auriensis
tot et tanta bona permutationis assignare
que tria millia et quingentos morabitinos albe
monete currentis annuatin valerent in redditibus et
valore adque supradicta dictus dominus
archiepiscopus respondit quod omni ipse
in ista diocese auriense ratione dicte sue mense aliqua
bona ut dictum est obtineret que cotidie deteriorabantur
pro eo quod non poterant utiliter
procurare quia nimis ab ecclesia sua
conpostellana et eius dominio distat quod
placebat eidem cum dicto auriense
capitulo permutare et dicte mense dicti capituli
loco dicti loci de Finibusterre cum prefato
cauto de Duio et cum eius pertinentiis
certa bona que habebat in ista diocese
imperpetuum assignaret unde habito super hoc ad
invicen diligenti tractatum dictus dominus
archiepiscopus nomine dicte sue ecclesie de
consensu decani et capituli compostellani in
persona dictorum suorum procuratorum
qui consenciunt in omnibus supradictis et
infrascriptis dicte mensse dicti capituli
auriensis domos suas sitas in villa ripaviense in vico
de Platea que de Teenga vulgariter nuncupantur cum
cupis et doliis que habet in dicta villa et locum
suum et posesiones de Avellanal cum
omnibus hereditatibus et possesionibus ad
dictam suam mensam pertinentibus
et medietaten hereditatum de Revordaos diocesis
tudensis cum suis foris, pertinenciis et
juribus universsis et omnes possesiones
et bona cum suis casalibus et pertinentiis
et foris et derecturis quibuslibet que sibi et ad
dictam suam mensam archiepiscopalem
pertineant in loco de Paaços de Arenteyro et in
Sobreda scolastice de Orzellon. Item loca et redictus et
bona sua de Jovim cum suis domibus et ypothetis foris,
pertinentiis, directuris et juribus universsis.
Item casale suum de Figueiroyla cum suis pertinenciis
situm in plano de Castella. Item suum casale de
Carreira situm in parrochia de Garavaes,
archidiaconatus de Castella, cum suis
pertinenciis. Item cautum et locum
suum de Vide, diocesis auriensis cum
omnibus suis iuribus et pertinenciis et
serviciis et cum jure patronatus ecclesie
de Vide et juribus universsis. Item casale suum
de Sauto cum omnibus juribus suis et
pertinentiis situm in parrochia Sancte Michaelis
de Mellees, quod casale nunc tenent ut asseritur
Martinus Johanes et Michael Domenice coloni. Item casale suum
de Lama et de Vergata cum omnibus suis iuribus
situm in parrochia Sancti Pelagii de Alvan.
Item casale suum de Moredo situm in parrochia
Sancte Marte d’Aguiar cum omnibus suis juribus et
pertinenciis et cum jure patronatus dicte
ecclesie et ecclesiarum Sancti Petri de
Trioes et Sancti Cristofori de Armaris diocesis
auriensis. Item heremitagium vocatum de
Casqofez cum omnibus suis casalibus et pertinenciis.
Item vota archipresbicateriatus
ripaviensis, que bona pertinentia ad mensan dicti
domini archiepiscopi in diocese auriense
et tudense \sita/ esse noscuntur cum
omnibus suis iuribus et pertinenciis ad montes
et fontes cum omnibus suis libertatibus, privilegiis
et exempcionibus universsis que et quas in
dictis possesionibus et bonis habuit et habet
dictam ecclesiam compostellanam causa
permutationis dicte mensse dicti capituli
auriensis imperpetuum assignavit in extimacione
dictorum trium millium et quingentorum
morabitinorum quaquidem asignacionem dictorum
suorum bonorum dicte mensse predicte facere
asserebat pro dicto loco et villa
de Finibusterre cum dicto cauto de Duyo et cum
omnibus iuribus et pertinenciis ad dictam
villam et cautum pertinentibus quoquomodo
dictorum bonorum et possesionum dominium
et propietatem per presentem cartam in dictum
auriensem capitulum in perpetuum
transfferendo. Et dicti vicarius, decani et capitulum
ecclesie auriensis mutua dictarum ecclesiarum
conpostellane et auriense utilitate pensata
dicta bona et possesiones pro se et sucessoribus suis et
pro dicta mensa sua in extimatione
dictorum trium millium et quingentorum
morabitinorum annuatim a dicto domino
archiepiscopo recipientes sibi et suis
subcesoribus et dicte sue mensse archiepiscopali causa
permutacionis et in concanbium dictorum
bonorum et possessionum dictum locum
seu villam de Finibusterre cum dicto cauto et
cum omnibus juribus et pertinenciis ad dictum
capitulum pertinentibus quoquomodo
imperpetuum concesserunt ac etiam
asignarunt dominium et posesionem dicti loci seu
villa cum dicto cauto in dictum archiepiscopatum
et eius mensam archiepiscopalem per presentem
cartam libere transferentes cum omnibus juribus
et pertinenciis suis permutacione et
concanbio supradictis. Ceterum quia ut
asserebatur per eos de valore dictorum bonorum
per dictum dominum archiepiscopum
collatorum non costabat ad plenum utrum
plus vel minus valerent in redictibus annuatim
dicti contraentes inter se unanimiter ordinarunt
ac etiam convenerunt quod usque ad festum
Sancti Martini proximi subsequentis tam
ex parte dicti domini archiepiscopi quam
etiam ipsius et superius capituli
auriensis de valore et reditibus dictorum
bonorum et possesionum diligentes
inquisicio haberetur, et si per dictam
inquisicionem repertum fuerit
dicta bona predicta tria millia et quingentos
morabitinos annuatin excedere in reddictibus et
valore quod dictus dominus
archiepiscopus ad illud quod super fuerit
ultra dictorum trium millium
et quingentorum morabitinorum valorem libere
revertatur si autem per dictam inquisicionem
constiterit dicta bona deficere annuatim in dicto
valore trium millium et quingentorum
morabitinorum quod dictus dominus
archiepiscopus de aliis bonis ad dictam suam
mensam pertinentibus teneatur dicto auriense
capitulo quod de dicto valore deficere adimplere
pro cuius contractus roborum ac etiam
firmitate dicti contrahentes videlicet dictus dominus
archiepiscopus por parte suo et persone et
canonici in dicto capitulo existentes pro
parte dicti sui capituli ad sacrosancta
dei evangelia jurant adimplere omnia et singula
supradicta sub penna mille duplarum auri
monete domini nostri regis Castelle scilicet
quod pars que dictum contractum aliqualiter inpediret
vel contra eum vel eius partem
aliquid actemtasset alteri parti que predicto contractui
staret dictas mille duplas aureas integre perssolviset,
de qua pena uel interesse satisfacto uel non
dicto contractu permanente in perpetuum
valituro, quibus omnibus et singulis dictus dominus
episcopus qui presens erat nec non et
dicti procuratores dicti capituli
conpostellani suum expressum
prestiterunt conssensum auctoritate dicti
domini archiepiscopi habita et obtenta, thenor
vero dicte procuracionis dicti capituli
conpostellani talis est:
Enno
ano da naçençia de nostro señor Ihesu
Cristo de mill e trezentos e oiteenta e quatro
anos, dous dias de abril. Sabean todos que sendo dom
Gomez Aras dean de Santiago e o cabidoo da igleia
de Santiago juntados eno seglario da igleia de Santiago en seu
cabidoo por tangemento de canpaa sigundo que an
de costume, en presença de min Aras Peres
Chantres notario publico de Santiago
jurado e das testimuyas adeante escriptas os
ditos dean e cabidoo diseron que eles fazian
e outorgavan por seus çertos, liidemos, sufficientes
procuradores a Pascual Fernandes juiz de
Vellestro ordinario enna igleia de Santiago e
Rui Fernandes doutor en decretos et Pero Diaz
bacheller en decretos coegos de Santiago, elles todos tres ensenbra e
ajuntados para que por eles e en seu nome
podessem e possan outorgar e outorgasen qual quer
concanbio ou concanbeos que nosso señor o
arçebispo de Santiago don Johan fezese
con o señor obispo d’Ourense
e con o cabidoo da dita igleia d’Ourense
ou con qual quer deles de qual quer ou quaes
quer heredades, vodos et terras et lugares que
perteensçen aa mesa do arçebispo
que entre si huus aos outros cambeassem, et quanto
porlos ditos suos procuradores sobresto que
dito he ou sobre parte delo feito fose e
procurado que eles o outorgavan
e avian por firme e estable so obligaçon dos
beens do dito cabidoo que diseron que
para elo obligavan. Feita e outorgada foi esta carta
de procuraçon eno dito seglario enos
ditos dia e era. Testimuyas que forom presentes
Rodrigo Alfonso reposteiro do dito cabidoo e
Alfonso Lourenço clerigo do coro de
Santiago e Gomes Gonçales escripvano.
Eu Aras
Peres Chantres notario publico de Santiago
jurado presente foi e fis escripvir e aqui meu nome
e signal pono en testimuyo de verdade.
Preterea
dictus dominus archiepiscopus nomine suo et dicte
sue conpostellane ecclesie se et bona
mensse sue penitus obligavit quod si dictum
procuratorium per dicti capituli
conpostellani procuratores preductum
nimis suficiens diceretur quod ipse ad maiorem
habundanciam sub dicta pena pecuniaria faceret
et procuraret quod decanus et
capitulum sue ecclesie conpostellane
infra unius mensis spacium requisito exprese dicto
contractu consentirent rursus ad dicte permutacionis
perpetuam firmitatem dicti contrahentes sub dicta pena
pecuniaria et juramenti inter se promisserunt
adque se adinvicem obligarunt quod laborarent et
procurarent in quantum eis possibile
fuerit infra anuum dicte permutacionis et
contractus confirmationem obtinere et habere
a domino nostro papa de quibus omnibus et
singulis dicti contrahentes quilibet pro parte
sua petierunt et requisierunt a nobis
notariis infrascriptis fieri publica
instrumenta. Acta fuerunt hec in palacio dicti domini
episcopi auriensis, anno, die, mense, indictione et
pontificatu quibus supra. Presentibus venerabilibus et
discretis viris fratre Roderico Dono gardiano
monasterii Sancti Francisci dicte
civitatis auriensis, fratre Alfonso de Mellide
et fratre Didaco ordinis tertie Sancti
Francisci, Didaco Martini scriptore, Petro
Alfonsi hostiario dicti domini archiepiscopi ac Gundisalvo
Vello familiare dicti Garsie Didaci canonici et aliis.
Et ego
Garsias Didaci canonicus ecclesie auriensis
ac notarius publicus et cancellarius dicte
ecclesie et civitatis auriensis auctoritate
ecclesie supradicte premissis omnibus et
singulis dum sic ut premictitur agerentur, trauctarentur et fierent
una cum prenominatis testibus et
infrascriptis notariis presens fui eaque
omnia et singula sic fieri et tractari vidi et audivi et de
mandato dictorum dominorum in hanc formam
publicam reddegi signoque meo consueto signavi
in testimonio veritatis omnium et
singulorum.
(signum)
Et ego Rodericus Gundissalvi de Tapia
clericus burguensis diocesis publicus
auctoritate apostolica notarius premissis
omnibus et singulis dum sic ut premititur
agerentur, tractarentur et fierent una cum prenominatis
testibus et notariis suprascriptis
presens fui eaque omnia et singula sic fieri et
tractari vidi et audi et de mandato dictorum dominorum
in hanc publicam formam reddegi et manu mea propria
scripsi signoque meo consueto asignavi in
testimonium omnium premissorum
rogatus et requisitus.
Factum et extractum fuit hoc
presens publicum instrumentum supradictum
a quodam instrumento originali escripto in pergameno de
corio et signato signorum predictorum Garssie
Didaci canonici auriensis et Roderici Gundisalvi
de Tapia clerici burguensis diocesis ac per
publicorum auctoritate apostolica
notariorum non raso, non cancellato, non
viciato nec interlineato nec in aliqua
sui parte suspecto, in civitate auriense,
prima die menssis jullii, anno a nativitatis
domini mº ccccmo vicesimo. Testibus que
presentes fuerunt et viderunt legi et
concertari hoc presens transuntum tam dicta
litera originali venerabilis et discretis viris
Johane Alfonsi de Castro abbate Trinitatis
et Petro Sancii archidiacono de Baroncelle et
Johane de Ortega magistroscolarum et
Petro Roderici de Soutelo et Didaco Fernandi et
Alvaro Fernandi et Roderico Alfonsi
canonicis dicte ecclesie et aliis.
(signum)
Et me Gundissalvo Aurario canonico
predicte ecclesie auriensis ac notario
publico et chancellario predicte ecclesie
et civitatis auriensis qui supradictum
transumptum vidi, legi concertari coram
supradictis testibus et manu mea propria
escripsi non addendo nec minuendo et fideliter
concertavi cum dicto instromento originali et cum
auctoritate et decreto michi dato et conceso per
dominum venerabilem virum fratrem
Luppum de Galdo ordinis predicatorum ac in sacra
pagina magistrum ac sanctissimi domini nostre pape
penitenciarium quo interposui suum decretum a
peticionem Johanis Alfonsi Toletani ac
canonico predicte ecclesie auriensis
ac procuratoris capituli dicte ecclesie
auriensis huic transumpto ut valeret et facere fidem
sicut instromentum originalem et in
judicio et extra et predictis omnibus
et singullis una cum predictis testibus presens
fui et signum meum consuetum apposui rogatus et
requisitus in fidem et testimonium omnium
et singullorum premisorum.
(signum)
Gundisalvus Aurarius
notarius
[1384, maio, 10, Santiago de
Compostela]
Sabean todos que seendo don
Gomez Aras dayan et o cabidoo da igleia de Santiago
juntados en seu cabidoo per tangemento de canpaan segundo
costume, presente y don Pero Fernandes arçediano
de Carrion vigario geeral et tenente lugar do señor arçebispo
de Santiago don Johan, en presença de myn Garçia Suares
notario de Santiago e das testimoyas aqui adeante
escriptas, os ditos dayan et cabidoo diseron que
outorgavan et outorgaron huun concanbeo
que o dito señor arçebispo fezera
con o cabidoo da igleia d’Oureens do porto de Fiinsterra
que era do dito cabidoo d’Oureense porlos
outros lugares que o dito señor arçebispo
avia açerca de Ribadavea et que consentian en
el, por quanto diseron que entendiam que o dito
concanbeo era en prol do dito señor arçebispo
e da sua igleia et se neçesario era de fazer que
reteficavan todo o que o dito señor
arçibispo sobre esto fezera et trautara segundo se enno
contrauto sobresto feito contiina, et prometian
nunca viinr contra el so as penas contiudas no
estormento do dito concanbeo sobre esto
feito. Et desto o dito arçidiago de Carrion
pedío a min notario huun testemoyo. Esto foy
enno cabidoo da igleia de Santiago, dez dias de
mayo do anno da naçença de noso señor
Jhesu Cristo de mill et trezentos et oyteenta et quatro
annos. Testemoyas que foron presentes Nicolao Dominguez
raçoeiro de Santiago, Johan Migues
do Camiño canbeador, Gonçalvo Dominguez
reposteiro et Fernan de Vea porteiro
do dito cabidoo e outros.
Et eu Garçia Suarez das Encroves
notario publico jurado de Santiago a esto presente foy et confirmo e
meu nomme et signal aqui pono en testemoyo
de verdade.
(sinal)
A qual dita
escriptura asy leyda e presentada ante o dito
señor provisor, logo os ditos Alvaro
Gonçalves e Gomes Alvares en nomme dos
ditos señores do dito cabidoo lle
pediron que por quanto a eles era neçessario
(...) en outras partes que a eles e ao
dito cabidoo era utille et se temian que levando
o dito propio original se perderia por
fogo, agoa, roubo, incendio ou outro caso fortuyto algun,
que se se dar e outorgar (...) nos los notarios
infrascriptos para que redusisemos en publica
forma a dita escriptura e a trasladasemos e
signasemos de nosos signos e aquela valuese en juysio e fora
del commo o propio original (...) diso
que via a dita escriptura non rasa nen
chançelada e tal a que se devia atribuir toda fe
et que mandava et mandou a nos os notarios
infrascriptos que sacasemos dela un e dous e mays
traslados (...) signasemos de nosos signos asuetos, aos quaes
e a cada un deles diso que dava e deu, outorgava
et outorgou seu decreto e abtoridad e mandava e mandou
que valuesen e fesesen fe en juisio (...) ben
asi e tan conplidamente commo se
fose o propio original, presentes por tests. Alvaro
Afonso d’Amoeiro, Afonso Lopes, Joan
Blanco canonigos enna dita igleia
d’Ourense e outros.
Et eu don Ares Fernandes de
Villasante chantre enna igleia d’Ourense,
publico porla abtoridad appostolica notario que aas
ditas presentaçion, reçebçion,
petiçon das ditas escripturas e cada huna
delas e abtoridad et decreto a elas dado e interposto
porlo dito señor provisor en un con os ditos
tests. presente foy et por seu mandado e rogo dos ditos
señores as fise escripvir e colaçioney
con o propio original et aqui meus signo
e nomme acostumados en un con o notario
infrascripto puge en fe e testimonio de verdade
rogado e requerido.
(sinal)
Ares Fernandi cantor ac appostolicus
scribas ac notarius
Et eu Johan de Ramoyn canonigo
enna igleia d’Ourense auctoritate
appostolica publico notario que aas ditas
presentaçion, recebcion, petiçon
das ditas escripturas et cada una delas et autoridade
et decreto a elas dado et interposto porlo dito señor
provisor en un con os ditos testigos presente
foy et por seu mandado et rogo dos ditos señores
as fize escripvir et colacioney con o propio
original et aqui meus signo et nomme acustumados puge
en testimunio de verdade que tal he rogado et
requerido.
(sinal)
Johanes de Ramoyn
canonicus auriensis
appostolicus
notarius