XXIIJ (29R)

Testimoyo autorisado sóbrela casa de Rriãjo.

-99-

Testimoyo.

Ẽno porto de Rriãjo, a XXX días do mes de setẽbro de LVIJ anos⁴. Ante o juís / Gomes de Rribademar, en presença de mj, Áluar Peres, escriuano del rrey e notario, et çétera, / e testigos de yuso escriptos, pareçeu y presente o señor Sueyro Gomes de / Soutomayor, vasalo de noso señor el rrey, e presentou ante o dito juís, / e leer fiso por mj, dito notario, hũa pública escriptura de testimoyo que avía pasado / ante Gonçaluo Garçía d'Espõorís, escriuano e notario dante o allcalde mayor do arçobispo / de Santiago, sobre rrasõ de hũu rrequirimẽto que o rreuerẽdísjmo señor / dõ Rrodrigo⁴ de Luna⁴, arçobispo de Santiago, avía enbiado tomar sóbrela / casa de Rriãjo, escripto en sete⁴ follas de quarto de papel çebtý e / signado⁴ do dito Gonçaluo Garçía d'Espõorís, segũdo por ela pareçía.  E diso / ao dito juís que, por quanto el avía rreçelo que a dita escriptura de testimoyo se / le podería⁴ perder²⁹⁷ por fogo ou por agua ou por rroubo e por outro caso / for(ti)tuýto, e el lo entendía aver de menster para en todo tenpo para / en garda de seu dereyto, que pedja e rrequiría ao dito juís que mãdase a mj, / dito notario, sacar hũu traslado ou dous o máis, aqueles que menester le fosẽ, / e que llos mãdase dar sjnados²⁹⁸, ẽnos quaes / le pedía que el posese⁴ seu decreto e abtoridade, de maneyra que senpre / fesese fe. E²⁹⁹ así mjsmo presentou hũu título que o dito arçobispo / le ouvo feyto de merçed de XJ freigresjas, e(n)scripto³⁰⁰ en purgamjño de / coyro e firmado de seu nome⁴ e signado⁴ de escriuano público e sellado / cõ seu sello de cerra colorada encaixado en cousela de çera brã/ca, colgado en çentillas de seda asul; o qual todo tomou en súa / mao o juís e abrió las ditas escripturas e catouas e vido las sãas / e nõ rrotas nẽ en algũu cabo nẽ parte sospeytosas; e diso que / mãdaua e mãdou a mj, dito notario, que sacase delas hũu traslado ou / dous ou máys, quantos o dito señor Sueyro Gomes demãdase e ouvese / de menester, ẽnos quaes e en cada hũu deles diso que poýa e puso seu / decreto e abtoridade, en quanto podja e deuja de dereyto³⁰¹, e que mãdaua e mãdou / que valesẽ e fesesẽ fee en todo tenpo e lugar, como⁴ os ditos originales, / et çétera³⁰². O thenor⁴ das quaes ditas escripturas he este que / se sigue:

"E ẽnos paaços⁴ de Rriãjo, ao primeyro dja de setẽbro / do ano4⁴ de³⁰³ çinquoenta⁴ e sete⁴. Estando presente Sueyro Gomes / de Soutomayor e en presença de mjn, Gonçaluo Garçía d'Espõorís, notario, pareçeu / o bachiller⁴ Rrodrigo⁴ Ballo, en nome⁴ de noso señor o arçobispo leo / e noteficou esta carta ao dito Sueyro Gomes rrequiríndolle que a / conprise en todo segũdo que en ela se cõtijña, e que daría máis / conpridamẽte por escripto este rrequirimẽto se conprise. E o dito Sueyro / Gomes diso que obedeçía e obedeçeu a dita carta cõ rreuerẽçia deujda así // como⁴ a carta de seu señor, e que pedja o traslado e daría súa rresposta ẽno térmjno⁴ / do dereyto. Testigos: Gonçaluo Mariño e Johán Mariño e Lopo⁴ de Goyãs, escudeyros do dito Sueyro / Gomes, e Áluar Peres, notario".

(29V)

Este dito abto foy posto escripto² ẽnas espal/das da dita carta original⁴ que o dito señor arçobispo ouvo en seu poder, da qual / dita carta seu thenor⁴ atal he:

"Don Rrodrigo de Luna⁴, porla graçia de Deus e de la / Santa Eglesia de Rroma, arçobispo de la Santa Eglesia de Santiago, capelán mayor del / rrey, noso señor, e su notario mayor del Rregno de León e oydor de la / su Abdiençia e del su Consejo, a vós, Sueyro Gomes de Soutomayor, / cauallero de nuestra Casa e vasallo de la dicha nuestra Eglesia, salud⁴ e graçia. / Ben sabedes ou deuedes saber como⁴ la vuestra casa de Rrianjo es sita / en nuestro arçobispado e señorío e nós tenemos en ella³⁰⁴ justiçia4 / e jurdiçón tenporal, mero e mjsto jnperio, porlo qual njnguno njn algunos / caualleros e escuderos njn³⁰⁵ outras personas non pueden faser en el dicho nuestro arçobispado / e señorío casas fuertes njn fortalesar las que en el tienen fechas syn nuestra / liçençia⁴ e mandado e expreso consentimjento, segund los preujllejos que nós e / la dicha nuestra eglesia tenemos de los rreys pasados de esclareçida me/moria, que santo paraýso ayan, e así mjsmo la custunbre antigua vsada / e gardada en la dicha nuestra eglesia e arçobispado e señorío e jurdiçón de tanto / tienpo acá que memoria de omes non es en contrario, e los que contra ello van / o pasan cahen e jncurren en grandes e graues penas⁴. E agora noua/mente es venjdo a nuestra notiçia⁴ e nos es denunçiado que vós, en quebrantamjento / de los dichos preujllejos e custunbres de la dicha nuestra eglesia, desde dous⁴ años / a esta parte avedes fortelesado e fortalesades la dicha vuestra casa / de Rrianjo, fasendo en ella cauas e paliçadas e outros cadafalsos / e outras guaritas de madeyra e hedefiçios de fortalesa e casa / forte⁴ sen nuestra liçençia e mandado, e por ello non es dubda aver caýdo / e jncurrido en las dichas penas, por lo qual agora que d'ello fomos e somos / sabjdor, querendo en ello proueer segund que a nós e a nuestro dereyto e de nuestra / eglesia pertenesçe, mandamos dar e djmos esta nuestra carta para vós en la dicha / rrasón⁴ so la forma en ella contenjda, por la qual vos mandamos / que, del dja que con ella fordes rrequerido fasta nueue⁴ djas primeros / siguientes, derribedes e allanedes e desfagades las dichas cauas / e paliçadas e cadafalsos o garitas e otros quaesque(e)r edefiçios / nouos que avedes fecho² e fasedes desd'el dicho tienpo de los dichos dos(s)³⁰⁶ años / acá en la dicha vuestra casa de Rrianjo; e de aquí adeante los non fagades / njn mandedes faser en cosa alguna d'ello, porque los dichos preujllejos e / costunbre sean guardados a nós e a nuestra eglesia e non quebrantados por // vós njn por otra persona⁴ alguna e non fagades ende al por alguna manera, so pena / de la nuestra merçed e de caher por el mjsmo fecho e ayades caýdo e jncurrido contra  /  nós e la dicha

XXIIIJº (30R)

nuestra eglesia en caso [de]¹⁷⁵ desobediençia e que ayades perdido e / perdades todos feudos, tierras e merçedes que de nós e d'ella tenedes, e los quales / por el mjsmo fecho, lo contrario fasendo, confiscamos e aplicamos a nó[s]⁶ / e a la dicha nuestra eglesia declarando por esta carta averlos perdido, segund dicho / es; sobre lo qual mandamos yr a vós al nuestro bachiller Rrodrigo⁴ Ballo, al / qual damos³⁰⁷ todo noso poder conplido para que en nuestro nonbre vos la lea / e notefique esta carta e vos faga todos los outros abtos e rrequerimjentos que / sean neçesarios de se faser e que nós mjsmo faríamos e poderíamos / faser seendo presente; en testimonio de lo qual mandamos dar e damos esta / nuestra carta firmada de nuestro nonbre e sellada con nuestro sello e signada⁴ del / nuestro secretario de yuso escripto. Dada en la nuestra villa de Noya, a XXXJ / djas de agosto, año del señor de J M CCCCº e çinquoenta⁴ e sete⁴ años. Rrodericus, archiepiscopus compostelanus. E yo, Johán Gonçales de la Parra, secretario⁴ / del arçobispo, mj señor, e su notario arçobispal, la fis escriujr por / su mandado, e por ende fis aquí este mj signo⁴ atal en testimonio de verdad⁴: / Johán Gonçales".

E despoys desto, ẽna vila de Noya, dja sábado, tres djas / do dito mes de setẽbro do dito ano⁴, ante o dito bachiller Rrodrigo⁴ Ballo e / en presençia de mjn, o dito Gonçaluo Garçía d'Espõorís, notario, e dos testigos de juso escriptos, / pareçeu Áluar Peres de Põtevedra, notario de Rrianjo, e en nome⁴ de Sueyro / Gomes de Soutomayor dou e presentou hũu escripto que desía que daua / por rresposta á carta do dito señor arçobispo que fora leýda ao dito Sueyro Gomes / perlo dito bachiller e por ante mjn, dito notario, a qual rresposta era escripta / en papel e firmada do nome⁴ do dito Sueyro Gomes³⁰⁸, / da qual o thenor atal he:

"E eu, / o dito Sueyro Gomes de Soutomayor, vasalo del rrey, noso señor, en rrespondẽdo / a dita carta do moy rreuerẽdo meu señor dõ Rrodrigo⁴ de Luna⁴, arçobispo de Santiago, / suso encorporada, e ao rrequirimẽto por vertude⁴ della a mjn feyto porlo / dito bachiller Rrodrigo⁴ Ballo, o qual avido aquí todo por rrepetido, digo / que obedesco a dita carta en quanto poso e deuo como⁴ de meu señor e / prelado, e quanto ao conprimẽto dela, digo que eu nõ ey feyto nẽ jnno/uado cousa algũa ẽna dita mjña casa de Rriãjo de pedra de cãto, / [s]aluo³⁰⁹ que a ma[n]dey²⁰ rreparar de algũa madeyra, e así mjsmo ey / feyto quebrar pedra ẽna caua dela para faser ẽno baixo estabros / e cosjña e outros conprimentos de casas para se[r]ujdũ]bre³¹⁰ dela, e digo / que outra cousa algúa nõ ey feyto nẽ labrado nẽ posto pedra nẽ cãto // de nouo ẽna dita casa, e que está ẽna maneyra que ma

(30V)

deixou meu padre, Pay Gomes / de Soutomayor, cuja alma Deus aja. E digo que en caso que en ela labrase, / que nõ sería maraujlla labrar en mjña casa propia e solar antígoo⁴ dos / Mariños, meus anteçesores, feyta e çemẽtada en mjña propia herdade, por la / mellor poder gardar para serujço de meu señor el rrey, dõ Enrrique, que Deus deixe / beujr e rreynar por moytos tenpos e bõos, quanto máys teẽdolle feyto pleito / e omenaje por ela e porla de Lantáñoo en súas maos estando ẽna vila / de Aréualo, en persona⁴ do dito moy rreuerẽdo³¹¹ meu señor o arçobispo, e así / mjsmo para seu serujço⁴ e da dita súa santa egleia de Santiago, a que(e)n o dito Pay / Gomes, meu padre, e eu senpre serujmos e fomos mãdados e obedientes. / E por ende digo que, labrando⁴ ou avendo de labrar en ela para la tener rrepa/rada para la mellor poder gardar para serujço do dito meu señor el rrey e do dito / meu señor arçobispo e para meu defendemẽto, digo que nõ erraría, quanto máis / que dela nẽ de outra algũa nõ ey deserujdo nẽ ofendido nẽ entẽdo deserujr ao / dito meu señor arçobispo nẽ a súa egleia, antes serles obediente e serujrles / como⁴ senpre fise, e por quanto entendo que a dita carta e mãdamento he contra mjn agrauj/ado, digo que, se neçesario e conprideiro me he para en garda de meu dereyto a/pelar da dita carta e mãdamento, apelo en quanto poso e de dereyto deuo para ante / la altesa de meu señor el rrey ou para ante los señores visrreys en seu / lugar e do seu moy alto cõsello e oydores da súa chançellería ou para ante qual/que(e)r deles, e poño so garda e anparo e defendemẽto da coroa rreal do dito meu / señor el rrey a dita mjña casa e a mjña persona² e outras mjñas casas e terras / e fasenda e de todos meus criados, escudeyros e vasalos; e esto dou por mjña rresposta, / negãdo tódaslas estimaçõos e protestaçõos contra mjn feytas, e aquelo contra mjn / mãdado en aquelo que me posa perjudicar, e nõ cõsinto en elas nẽ ẽna dita / carta e mãdamẽto nẽ en parte algũa delo. E digo que, porque ao presente nõ ey podido / aver letrado para mellor rresponder, protesto que por cousa que faça nẽ deixe de faser / e aquí diga nõ seja desobidiente contra o dito meu señor arçobispo e súa santa / egleia de Santiago, e de emẽdar e correger en esta dita rresposta cada que quiser aquelo / que para guarda de meu dereyto neçesario e cõprideiro me seja, e pido ao presente / notario, Gonçaluo d'Espõorís, que ynsira esta mjña rresposta ao pee da dita carta e / rrequirimẽto e me dé a mjn al tãto signado⁴ por testimoyo encorporado en el á dita / carta e mãdamẽto para garda do meu dereyto, para cõ el me presentar ante la altesa / de meu señor el rrey ou ante que(e)n cõ dereyto deua. E se por ventura vós, o dito notario, / rrefusardes en mãdar este testimoyo por ser en casa do dito señor, pjdolo por testimoyo / signado a Áluar Peres de Põtevedra, escriuano del rrey e notario de terra de Postomarcos, / que foy e he presente a todo elo, e aos presentes rrogo que dello sejã testigos. Sueyro".

XXV (31R)³¹²

E a qual dita rresposta presẽtada, o dito Áluar Peres, en nome⁴ do dito Sueyro Gomes, // diso que así a daua e presentaua ante o dito bachiller, e pedja e rrequiría a mjn, dito notario, / que da dita carta e pedimẽto feyto porlo dito bachiller, e da dita rresposta le dese dello hũu / público jnstromẽto para garda [do]³¹³ dito Sueyro Gomes e de como⁴ o presentaua e desía e / pedja testimoyo e testimoyos e o dito bachiller diso que o oýa e que leuaría a dita rresp[os]t[a]⁶ / ao dito señor; estando presentes por testigos: Gomes Gonçalues d'Aaro e Afonso d'Esteyro, clérigo, e Ferr[nando]⁶ / Gonçalues, criado do juís de Muro, e Áluaro d'Ourẽse, criado do dito bachiller. E eu, / o dito Gonçaluo Garçía d'Espõorís, escriuano de noso señor el rrey e seu notario público ẽna súa / corte e en tódoslos seus rregnos e señoríos, a esto que dito he en hũu cõ os / ditos testigos presente foy e escriuj en [e]stas³¹⁴ seys follas de papel de quarto de pligo e / mais esta en que vay mjña firma acustumada, e as quaes vã cosjdas po[r]⁶ / medjo cõ filo brãco, e por ende, aquí meu nome⁴ e signo⁴ poño en testi[moyo]⁶ / de verdade que tal he. Gonçaluo Garçía, notario. //

__________

4. Leva un trazo sobre a palabra.
6. O papel está rompido.
175. Falta a preposición.
297. A última sílaba está entreliñada.
298. Despois está riscado en maneyra que fesesẽ fee.
299. Despois está riscado logo.
300. Está escrito enscpto con sinal de abreviación.
301. De dereyto está entreliñado.
302. Despois está riscado testigos que forõ presentes.
303. Escribiu do naçemẽto, corrixiu a primeira palabra e riscou a segunda.
304. Despois está riscado jurdiçón.
305. Escribiu nẽ e corrixiu por riba.
306. Escribiu dous e corrixiu por riba poñendo outro s sobre o u.
307. Escribiu mandamos e riscou a primeira sílaba.
308. Despois está riscado de Soutomayor, / vasalo del rrey, noso señor.
309. Hai unha mancha de tinta que impide le-lo comezo da palabra.
310. Está escrito senujdũbre.
311. Despois está riscado señor.
312. O número XXV repítese logo no folio aquí cosido e que inclúe un traslado.
313. Está escrito dito no canto de do.
314. Está escrito enstas.