1379, xullo, 1. Lugo
Don Frei Pedro López, bispo de Lugo, aplica a unha coenxía vacante os
bens e rendas correspondentes á capela de Santo Domingo por el fundada
na catedral e imponlle unhas obrigas que o deán e o Cabido aceptan.
Saban
todos que nos don frey Pedro Lopes da orden dos preegadores por la
graçia de Deus et da Santa iglesia de Roma, obispo de Lugo,
entendendo que he [serviçio] de Deus et prol da nosa iglesia
cathedral de Lugo, et do cabidoo dela, et saude da nosa alma de
consintimento do dean et cabidoo da nossa iglesia seendo iuntados
segundo que he de custume por campaa tangida enna dita iglesia et
cabidoo avendo delibrado et trautado primeiramente con os ditos dean
et cabidoo sobre las cousas de iuso scriptas, porque agora vaga en
presente coensia et prebenda dela que vagaran enna dita iglesia por
morte de Afonso Lopes, coengo prebendado que foy delas, por quanto
elas non foron dadas despoys da morte do dito Afonso Lopes a persona
ydonia et capas, por ende nos aprovandoo os ditos dean et cabidoo
aneixamos as ditas coensia et sua prebenda con todos seus froytos et
rendas et proveitos et con todos comprimento de dereito canonico et
çivil a elas perteesçentes en futuro et en presente et con o
dereito de aver vos en cabidoo et escala en coro da dita nosa
iglesia, a a capela chamada de San Domingo que nos edificamos et
fezemos dentro enna dita nosa iglesia, a qual dita capela nos
aplicamos ia peça a os bees reyzes et herdades et posisoes que foron
et ficaron de don Afonso, arçidiago de Deça, et de Gomes Ares de
Pallares et de Mayor Afonso, sua muller, et de Fernando Afonso,
coengo que foy da dita nosa iglesia, et outros que nos conpramos et
gaançamos et que anexamos a a dita capela de cada anno commo dito
he, et os quaes ditos beens asi os sobreditos commo os outros iaditos
que nos compramos et gaanamos, commo dito he, son estes que se siguen
de iuso: conben a saber enno lugar de Malle dous casares de erdade
con as duas partes do paaço di et da erdade de Malle que foron do
dito arçidiago de Deça; item en Logilde hun casal de erdade que foy
de Afonso Cabeça; item en San Martino de Carvallido hun casal de
erdade, item en Marçelle dous casares de erdade, item en Samasas hun
casal de erdade, item en [Tramir] hun casal de erdade; item arredor
da villa outras erdades; item enna villa huna casa nas Kalendas, et
media de huna casa a o portal de San Françisco, item enna Triparia
terço de huna casa que esta iunta con outra casa de Iohan Fernandes,
item mays a praça das casas que foron de Afonso [Coquin]; item fora
da villa a a Porta de San Pedro huna praça de casa que foy de Gomes
Ares en que estava o forno, item as casas en que mora Gonçalvo
Peres, notario, et Jacome Peres dos aniversarios; item en Portomarin
huna vinna que foy de Afonso Fernandes, notario, et Costança Peres;
item huna leira en Carude que foy do dito arçidiago que ten Juan
Peres de Carude; item huna vinna en Rioboo; item a cortina que esta a
par da nosa orta; item hun orto que esta huna adega que esta cabo
esta casa que comprou Jacome Yanes, et outra casa que esta yndo para
a rua Falageira en que soya teer pan o dito arçidiago; item huna
leyra que esta yndo caminno de Gullada: item outra leira que ias na
Ribela que ten Roy Fernandes, notario, et Costança Peres; item huna
leira en Carude que foy do dito arçidiago que ten Juan Peres de
Carude; item huna vinna en Balboa, que ten Garçia Lopes; item outra
vinna en Gullade que conprou o dito arçidiago de Juan Yanes de
Noseda; item hun casal pequeno en Gondiboos, et outro casal pequeno
et quatro peças de vinna que comprou Afonso Ares da rua Falagueira,
das quaes iaz hunna en Ribela de Fondo et outra a a chaa caminno de
Gullade, et outra iaz a a Pedrosa, et outra iaz caminno de Val de
Vez; item outra leyra que ten Fernan Afonso de Acoygue camino da
Soreyra; item huna leyra que iaz a a ayra entre hun leiro de Estevoo
Lourenço et outro do moesteyro; item outra leyra que y ha que trage
Juan Miguelles das Portas Novas ou Domingo Yanes; item hun leyro en
San Cloyo que iaz por labrar; item dous casares en Ribas que foron de
Domingo Peres. Et esta aneyxaçon sobredita das ditas coensia et sua
prebenda con todos seus dereitos sobreditos et con outros quaesquer
que lle perteescan fazemos commo dito he de consintemento dos ditos
dean et cabidoo a a dita capela por tal condiçon que Diego Lopes,
capelan da capela, et proveytos et dereituras quaesquer segundo que
de suso son declarados das ditas coensia et sua prebenda con todos
seus dereitos sobreditos et con outros quaesquer segundo que de suso
son declarados das ditas coensia et sua prebenda, et que se gosen
todos los dereytos et privilegios et liberdades et franquezas et
grasias delas et de qualquer delas et a elas et a qualquer delas
anexos et demergentes et perteesçentes et dependentes segundo que
deles et de qualquer deles se gozaren et deven gozar quaesquer outros
coengos da dita iglesia cathedral de Lugo, et que os ditos capelaes
da dita capela que sian para senpre cada hun en seu tempo subçesive
voz en cabidoo, et estado enno dito coro da dita iglesia asi commo os
outros coengos dela, et que o dito cabidoo leve et aia para senpre
por iur de erdade para a sua mesa todos los beens reyzes sobreditos
et todos los froytos et rendas et dereyturas deles que d’aqui
endeante foren mandados et dados et devidos en qualquer maneira et
por qualquer razon et maneira a dita capela, et que os aia o dito
cabidoo commo dito he por los froytos et rendas et dereyturas
sobreditos das ditas coensia et prebenda que an de aver et levar
commo dito he o dito Diego Lopes, et despoys os outros capelaes da
dita capela subçesive, et queremos que asi seian et an de seer
anexados d’aqui endeante a a dita capela as ditas coensia et
prebenda con todos seus dereytos sobreditos segundo se conten de suso
que asi seian anexados a a mesa do dito cabidoo para senpre todos los
beens rayzes sobreditos que foron dados et aprazados por nos commo
dito he a a dita capela, et todos los outros que d’aqui endeante a
a dita capela foren mandados et dados et devidos en qualquer maneira,
con todos seus froytos et rendas et dereytos quaesquer asi
eclesiasticos commo [...] et anexos [...] commo seglares et çiviis;
et que o dito Diego Lopes et depoys del os outros capelaes que por
tempo foren da dita capela cada hun en seu tempo suçesive han de
diser enna dita capela para senpre sua misa a [loor] de Deus et de
San Domingo, et por nosa alma [et por las de noso] padre et madre et
avoos, et dos ditos arçidiago et Gomes Ares, et Mayor Afonso, et
Fernan Afonso, aprovandoos os ditos dean et cabidoo; et de seu
consintimento expreso ordenamos et estabelesçemos que depoys que
morrer o dito Diego Lopes que aia a dita capela et que seia capelan
dela para senpre suçesive hun clerigo ydoneo qual escoller et nomear
para ello o parente mays propinco et mays chegado de noso linagen que
for benefiçiado enna dita nosa iglesia de Lugo, et que o dayan et
cabidoo dela seian tiudos de o resçeber entresy enna dita iglesia
por seu coengo et companeiro, et que asi seia proviudo da dita
coensia et de sua prebenda para senpre sen outra provison et colaçon
et instituyçon et inbestiçon obispal por vertude da dita anexaçon
a os capelaes da dita capela suçesive; et que os dayan et cabidoo da
dita iglesia seian tiudos et obligados de as faser asi sanna et de
paz con todos seus dereytos sobreditos a os ditos capelaes da dita
capela suçesivemente, et non las fazendo asi saas et de pas con
todos seus dereytos que se tornen todos los erdamentos et casas et
beens sobreditos a a dita capela et a os capelaes dela suçesive; et
a aquel coengo que asy for reçebido a a dita coensia et prebenda
seia tiudo de servir a dita capela et a dizer en ela misa de cada
dia, a qual misa ha de dizer por si mesmo non avendo outro enbargo
legitimo, et avendo tal enbargo que posa y poer outro por seu
escusador ydoneo et perteesçente para elo. Os quaes beens et casas
et herdamentos posan tornar a a dita capela et capelaes suçesive sen
enbargo da sobredita anexaçon que delo fezemos segundo he contiudo
de suso a a mesa dos ditos dayan et cabidoo. Et esta dita coensia que
seia dada para senpre perpetuamente et anexada a a dita capela para o
capelan dela commo dito he. Et non avendo enna dita nosa iglesia
benefiçiado de noso linageen quando acontesçe de se finar aquel que
for coengo et capelan, que o mayor et mellor de noso linagen posa
presentar clerigo de missa ou que posa logo ordenar de misa, que aia
a dita coensia et prebenda dela, et que seia capelan et servidor da
dita capela con as condiçoes que ditas son. Outrosy ordenamos que o
dito dayan et cabidoo vaan en proçison a a dita capela enno dia das
vesperas da vegilia de San Domingo do mes de agosto senpre, segundo
que van a a outras capelas da dita iglesia por la vespera et dia de
vocaçon delas, et que o capelan que for enna dita capela faça dizer
os matiins cantados a a seyda da vespera do dia da vegilia da dita
festa de San Domingo, et a misa cantada enno dito dia de San Domingo
enna dita capela, segundo que se dizen os ditos matiins et misa ennas
outras capelas da dita nosa iglesia et enna vigilia et dia et vocaçon
delas. Outrosy nos, o dito sennor obispo, con outorgamento dos ditos
dayan et cabidoo anexamos logo et iuntamos a a dita mesa do dito
cabidoo a metade da iglesia de Santo Andre de Ribeira de Minno, et a
metade da iglesia de Santa Maria de Ferreira sen cura, tanto que elas
et cada huna delas vaguen por aqueles que as ora teen, con tal
condiçon que os ditos dean et cabidoo et seus suçesores sian et
leven os dizemos et rendas et froytos et dereytos que perteesçen a
os quinoons destas iglesias, et que digan et fagan diser cada sabado
perpetuamente enna dita capela de San Domingo huna misa cantada de
Santa Maria a loor dela sen aquela misa que o dito capelan ha de
diser enna dita capela, et a esta missa seian tiudos d’estar os
benefiçiados que esteveren enna dita iglesia de Lugo, et que seia
ofiçiada con duas capas et con seus [çeptros], et aqueles que
vieren a esta misa aian et leven entresy aquela contia que y ouveren
entresy a reparto, et que non seian tiudos de dar dos ditos moravedis
a aqueles que y non vieren nen quiseren viir nen estar, salvo aqueles
que enton foren doentes. Et outrosy an os ditos dayan et cabidoo de
fezeren cada anno perpetuamente enna Resurreiçon de Pascoa huna
proçison de Santa Maria enno sabado primeyro de resurreçon depus
dominica in albis, segundo que a nos ora fasemos, et an de dar en
esmola por ela de cada anno quinze maravedis; et nos, o dito sennor
obispo, avemos a fazer et pagar en nossa vida a dita proçison ata
que vagar en nosa vida cada huna delas, que os ditos dayan et cabidoo
aian os dizemos et froytos et rendas et dereyturas dela ou delas, et
capelan que pague o que sobredito he. Et a outra metade das ditas
iglesias que fiquen a os clerigos que as teveren porque as servan, et
paguen todos los custos et pedidos et procuraçoes et carregas de
todas las ditas iglesias et os caseyros que labran os herdamentos
sobreditos que son anexados a a dita mesa do dito cabidoo que seian
quitos commo son ous outros caseyros et herdades de nos, o dito
sennor obispo, de monas et peytos et trebutos et iantares et os
gaandos deles, segundo ora y esta, de todo peyto et deven seer quitos
os caseyros et herdades da dita nosa iglesia et de nos, o dito sennor
obispo. Et non querendo o dito sennor obispo que for a o tempo fazer
colaçon et provison da dita coensia et prebenda a aqueles que o
parente mays chegado do linagen presentar, segundo o poder que lle
para elo damos, que as ditas herdades et iures et posisons et beens
reyzes de suso declarados fiquen a o dito presentado, que as aia para
a dita capela segundo dante estava ordenado por las maneiras et
condiçoes que ditas son.
Et
nos, os ditos dayan et cabidoo, que estamos presentes asy confirmamos
et outorgamos as ditas anexaçoos et outorgamos et prometemos por nos
et por nosos suçesores de comprirmos et atendermos et gardarmos o
que sobredito he por la maneira et con as condiçoes que de suso son
postas et declaradas, et de non yr nen pasar contra elas por nos nen
por outren en alguna maneira. Et que esto seia çerto nos, o dito
sennor obispo, et dayan et cabidoo rogamos et mandamos a Gonçalvo
Peres, notario publico de Lugo, que faça d’esto publico et
publicos instromentos signados de seu signal et por mayor firmidue
nos, o dito sennor obispo, et dayan et cabidoo mandamos seellar esta
nosa carta de nosos seelos colgados.
Feyto
foy esto en Lugo, primeyro dia de iulio, era de mill et quatroçentos
et dez et sete annos.
Testemoyas
que foron presentes: don Juan Afonso, dayan; don Gonçalvo Yanes,
chantre; don Afonso [...]çidiago de Aveancos; don Rodrigo Afonso,
arçidiago de Deça; don Pedro Ares, arçidiago de Neyra; don Lopo
Yanes, arçidiago de Sarria; don Ares Peres, arçidiago de Deçon;
don Pedro Ares, arçidiago de Triacastela; don Diego Gomes,
thesoreiro; don Thomas Gomes, iuys; Fernando Peres, Afonso Fernandes,
Roy Lopes, coengos; Juan Garçia, Afonso Yanes, raçoeyros enna dia
[iglesia] [...] Afonso, notario de Lugo ts., et outros.
Et
eu Gonçalvo Peres, notario publico de Lugo por lo sennor obispo dese
lugar, a estas et a cada huna delas presente foy et a petiçon dos
ditos sennor obispo et cabidoo este contracto aqui fiz scripvir en
minna presença et aqui puge meu signal.